Is Het Data Of Datums

De vraag of het correcte meervoud van 'datum' nu 'data' of 'datums' is, houdt velen bezig. Het antwoord is niet zo simpel als een ja of nee, en het hangt sterk af van de context en de specifieke betekenis die je aan het woord 'datum' geeft. Deze discussie is niet alleen relevant voor taalpuristen, maar ook voor professionals die in hun werk dagelijks met data en informatie omgaan. In dit artikel duiken we dieper in deze kwestie, analyseren we de argumenten voor beide vormen, en geven we concrete voorbeelden om de verschillen te illustreren.

De Geschiedenis en Oorsprong

Om de verwarring te begrijpen, is het belangrijk om naar de oorsprong van het woord 'datum' te kijken. 'Datum' is afkomstig uit het Latijn, waar het de enkelvoudige vorm is van 'data'. In het Latijn verwijst 'data' naar meerdere 'gegevens' of 'feiten'. Deze oorsprong is cruciaal voor het begrijpen van de huidige discussie.

In het Engels is 'data' al lange tijd gangbaar als meervoudsvorm van 'datum', vooral in de context van wetenschappelijke en technische disciplines. Echter, de invloed van het Engels op het Nederlands heeft bijgedragen aan de populariteit van 'data' als meervoud, ook buiten deze contexten. Dit heeft geleid tot een situatie waarin beide vormen, 'data' en 'datums', in gebruik zijn, maar met verschillende connotaties en acceptatiegraden.

Argumenten voor 'Data'

Wetenschappelijke en Technische Context

Het argument voor 'data' als meervoud van 'datum' is het sterkst in wetenschappelijke en technische contexten. Hier verwijst 'data' naar een verzameling van gegevens, observaties, of metingen. Denk aan een dataset met de resultaten van een experiment, of een database met klantgegevens. In deze gevallen is 'data' de meest gangbare en geaccepteerde vorm.

Voorbeeld: "De data van het klimaatonderzoek werden geanalyseerd om trends te identificeren." Hier verwijst 'data' naar een verzameling van meetwaarden, modellen en andere informatie die relevant is voor het klimaatonderzoek.

De Invloed van het Engels

De invloed van het Engels, waar 'data' de standaard meervoudsvorm is, speelt een belangrijke rol in de populariteit van 'data' in het Nederlands. Veel Nederlanders zijn bekend met de Engelse taal, en dit heeft geleid tot een vermenging van de taalgebruiken. In veel professionele omgevingen, met name in de IT en marketing, wordt 'data' vaak gebruikt, zelfs door mensen die normaal gesproken 'datums' zouden gebruiken.

Voorbeeld: "De marketingafdeling gebruikt customer data om gepersonaliseerde campagnes te creëren." In dit geval is het gebruik van 'data' (in plaats van 'datums') gebruikelijk, mede door de invloed van de Engelse terminologie in de marketingwereld.

Argumenten voor 'Datums'

Specifieke Kalenderdata

Het argument voor 'datums' is sterker wanneer je verwijst naar specifieke kalenderdata. Als je het hebt over de dagen waarop afspraken zijn gepland, of de vervaldatums van facturen, dan is 'datums' de meest natuurlijke en correcte vorm.

Voorbeeld: "De datums voor de vergaderingen zijn vastgesteld op 15 maart, 22 maart en 29 maart." Hier verwijst 'datums' naar specifieke dagen in de kalender, en 'data' zou in deze context minder logisch klinken.

Formele Nederlandse Grammatica

Volgens de formele Nederlandse grammatica is 'datums' de meest correcte meervoudsvorm van 'datum' wanneer je verwijst naar kalenderdata. Taaladviesinstanties zoals Onze Taal adviseren om 'datums' te gebruiken in situaties waar je specifieke dagen bedoelt.

Voorbeeld: "De datums van de tentoonstelling zijn van 1 mei tot 31 mei." In deze context, waar het duidelijk gaat om een periode in de kalender, is 'datums' de meest gepaste vorm.

Real-World Voorbeelden en Data

Om de verschillen verder te illustreren, kijken we naar enkele real-world voorbeelden en data over het gebruik van 'data' en 'datums'.

• Google Trends: Een analyse van Google Trends laat zien dat de zoekterm 'data' vaker wordt gebruikt dan 'datums' in Nederland. Dit suggereert dat 'data' over het algemeen populairder is, maar het zegt niets over de context waarin de woorden worden gebruikt.
• Corpusonderzoek: Een corpusonderzoek (een analyse van grote hoeveelheden teksten) zou meer inzicht kunnen geven in de contextspecifieke voorkeuren voor 'data' en 'datums'. Helaas zijn er geen direct beschikbare data van grootschalige corpusonderzoeken specifiek gericht op dit taalgebruik in het Nederlands. Dergelijke studies zouden waardevolle informatie kunnen opleveren.
• Professionele communicatie: In rapporten, presentaties en andere professionele communicatie in de IT en wetenschap is 'data' de dominante vorm. In meer algemene zakelijke correspondentie, zoals e-mails over afspraken, is 'datums' vaak gebruikelijker.

Voorbeeld: Stel je voor dat een wetenschapper een artikel schrijft over een onderzoek naar de effecten van een nieuw medicijn. In dit artikel zou hij waarschijnlijk schrijven: "De data werden geanalyseerd met behulp van statistische methoden." Daarentegen, als dezelfde wetenschapper een e-mail stuurt naar zijn collega's om een vergadering te plannen, zou hij waarschijnlijk schrijven: "Kunnen jullie de beschikbare datums doorgeven?"

Wanneer Gebruik Je Wat? Een Praktische Richtlijn

Om de keuze tussen 'data' en 'datums' te vereenvoudigen, volgen hier enkele praktische richtlijnen:

• 'Data' gebruiken:
  • Wanneer je verwijst naar een verzameling gegevens in een wetenschappelijke, technische, of statistische context.
  • Wanneer de context sterk beïnvloed is door het Engels.
  • Wanneer je spreekt over abstracte informatie.
• 'Datums' gebruiken:
  • Wanneer je verwijst naar specifieke kalenderdata.
  • Wanneer de context formeel is en de Nederlandse grammatica leidend is.
  • Wanneer je spreekt over concrete dagen in de kalender.

Het is belangrijk om te onthouden dat taal evolueert, en dat de grenzen tussen 'data' en 'datums' soms vervagen. In sommige gevallen kan de keuze afhangen van persoonlijke voorkeur of van de specifieke conventies binnen een bepaalde organisatie of industrie.

Conclusie en Call to Action

De vraag of het 'data' of 'datums' is, heeft geen eenvoudig antwoord. Beide vormen zijn in gebruik, maar met verschillende connotaties en acceptatiegraden. 'Data' is gangbaar in wetenschappelijke en technische contexten, en wordt mede beïnvloed door het Engels. 'Datums' is meer correct in formele contexten en wanneer je verwijst naar specifieke kalenderdata.

Uiteindelijk is de beste aanpak om bewust te zijn van de context en de doelgroep. Denk na over de betekenis die je wilt overbrengen, en kies de vorm die het meest passend is. Wees niet bang om te experimenteren en te leren van de reacties van anderen. Taal is een levend instrument, en het is aan ons om het op een effectieve en communicatieve manier te gebruiken.

Call to Action: Let de komende tijd eens extra op hoe 'data' en 'datums' gebruikt worden in verschillende contexten. Probeer te analyseren waarom de ene vorm de voorkeur heeft boven de andere. Deel je bevindingen met anderen, en draag bij aan een beter begrip van deze interessante taalkwestie. Blijf leren en evolueren in je taalgebruik!