Niet Meer Kunnen Plassen Man

Het is een angstaanjagend gevoel: je voelt de aandrang, je weet dat je moet plassen, maar er komt niets. Je bent niet de enige. Niet meer kunnen plassen, ook wel urineretentie genoemd, is een veelvoorkomend probleem bij mannen, en het kan diverse oorzaken hebben, van relatief onschuldig tot serieuzer. We begrijpen dat dit frustratie, pijn en angst kan veroorzaken. In dit artikel bespreken we de mogelijke oorzaken, symptomen, diagnostiek en behandelingsopties, zodat je beter geïnformeerd bent en weet welke stappen je kunt ondernemen.

Laten we beginnen met de realiteit: het is belangrijk om dit probleem serieus te nemen. Uit onderzoek blijkt dat urineretentie, indien onbehandeld, kan leiden tot complicaties zoals blaasinfecties, nierbeschadiging en zelfs nierfalen. Het goede nieuws is dat in de meeste gevallen een effectieve behandeling mogelijk is.

Oorzaken van Urineretentie bij Mannen

De oorzaken van niet meer kunnen plassen bij mannen zijn divers. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak te identificeren om een passende behandeling te kunnen starten. We bespreken de meest voorkomende oorzaken:

1. Goedaardige Prostaatvergroting (BPH)

Dit is verreweg de meest voorkomende oorzaak, vooral bij mannen boven de 50 jaar. De prostaat, een klier die zich rond de urinebuis bevindt, groeit met de leeftijd. Deze vergroting kan de urinebuis dichtdrukken, waardoor het moeilijker wordt om te plassen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft meer dan 50% van de mannen tussen de 51 en 60 jaar last van BPH, en dit percentage stijgt met de leeftijd.

2. Prostaatontsteking (Prostatitis)

Een ontsteking van de prostaat, veroorzaakt door bacteriën of andere factoren, kan leiden tot zwelling en pijn, waardoor het moeilijk wordt om te plassen. Prostatitis kan acuut of chronisch zijn. Acute prostatitis gaat vaak gepaard met koorts en hevige pijn, terwijl chronische prostatitis zich kan uiten in vage, aanhoudende klachten.

3. Urinebuisvernauwing (Urethrastrictuur)

Een vernauwing van de urinebuis, vaak veroorzaakt door littekenweefsel na een infectie, operatie of trauma, kan de urinestroom belemmeren. Dit kan zich ontwikkelen over een lange periode, waardoor het plassen geleidelijk moeilijker wordt.

4. Neurologische Problemen

Problemen met het zenuwstelsel kunnen de blaasfunctie beïnvloeden. Aandoeningen zoals multiple sclerose (MS), de ziekte van Parkinson, ruggenmergletsel of een beroerte kunnen de zenuwen beschadigen die de blaas controleren, waardoor de blaas niet goed kan samentrekken om urine uit te persen.

5. Medicatie

Sommige medicijnen, zoals antihistaminica, antidepressiva en spierverslappers, kunnen de blaasfunctie beïnvloeden en urineretentie veroorzaken. Het is belangrijk om de bijwerkingen van je medicijnen te kennen en dit met je arts te bespreken, vooral als je al andere risicofactoren hebt.

6. Andere Oorzaken

Minder vaak voorkomende oorzaken zijn onder meer:

Blaasstenen: Stenen in de blaas kunnen de urinebuis blokkeren.
Blaaskanker: Een tumor in de blaas kan de urinestroom belemmeren.
Constipatie: Ernstige verstopping kan druk uitoefenen op de blaas en de urinestroom belemmeren.
Operatie: Na een operatie, met name in de buik of het bekken, kan tijdelijke urineretentie optreden.

Symptomen van Urineretentie

De symptomen van urineretentie kunnen variëren, afhankelijk van de ernst en de oorzaak van het probleem. Het is belangrijk om de symptomen te herkennen en tijdig medische hulp te zoeken.

Veel voorkomende symptomen zijn:

Moeilijk op gang komen met plassen: Je moet persen om te kunnen beginnen met plassen.
Slappe urinestraal: De urinestraal is zwak en sproeierig.
Niet volledig kunnen uitplassen: Je hebt het gevoel dat er urine achterblijft in je blaas.
Vaak moeten plassen: Je moet vaker naar het toilet, ook 's nachts (nycturie).
Nieuwe aandrang vlak na het plassen: Je voelt direct weer de behoefte om te plassen, ook al heb je net geplast.
Druppelen na het plassen: Er komt nog urine nadruppelen nadat je klaar bent met plassen.
Pijn of ongemak in de onderbuik: Dit kan wijzen op een overvolle blaas.
Volledige onmogelijkheid om te plassen: Dit is een spoedeisende situatie die onmiddellijke medische hulp vereist.

In sommige gevallen kan urineretentie chronisch en asymptomatisch zijn, wat betekent dat er geen duidelijke symptomen zijn. Dit kan leiden tot ernstige complicaties, zoals nierbeschadiging, zonder dat je het in de gaten hebt. Daarom is het belangrijk om regelmatig je prostaat te laten controleren, vooral als je een verhoogd risico hebt (bijvoorbeeld als je familiegeschiedenis hebt met prostaatproblemen).

Diagnose van Urineretentie

Om de oorzaak van urineretentie te achterhalen, zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren en vragen stellen over je medische geschiedenis en symptomen. Daarnaast kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

Urineonderzoek: Om een infectie uit te sluiten.
Bloedonderzoek: Om de nierfunctie te controleren en de PSA-waarde te bepalen (Prostaat Specifiek Antigeen). Een verhoogde PSA-waarde kan wijzen op prostaatproblemen.
Uroflowmetrie: Een test om de snelheid en kracht van de urinestraal te meten.
Residu bepaling: Meting van de hoeveelheid urine die na het plassen in de blaas achterblijft. Dit kan worden gedaan met een echo of door middel van een katheter.
Cystoscopie: Een onderzoek waarbij een dunne, flexibele buis met een camera (cystoscoop) via de urinebuis in de blaas wordt ingebracht om de binnenkant van de blaas en de urinebuis te bekijken.
Urodynamisch onderzoek: Een reeks tests om de functie van de blaas en de sluitspier te meten.

De keuze van de onderzoeken hangt af van de specifieke situatie en de vermoedelijke oorzaak van de urineretentie. De arts zal de onderzoeken kiezen die het meest geschikt zijn om een nauwkeurige diagnose te stellen.

Behandeling van Urineretentie

De behandeling van urineretentie is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Het doel van de behandeling is om de urinestroom te herstellen en complicaties te voorkomen.

1. Katheterisatie

In acute gevallen, waarbij je helemaal niet kunt plassen, is een katheter nodig om de blaas te legen. Een katheter is een dunne, flexibele buis die via de urinebuis in de blaas wordt ingebracht. Dit kan tijdelijk zijn (intermitterende katheterisatie) of permanent (verblijfskatheter). Intermitterende katheterisatie houdt in dat je zelf, of een verpleegkundige, de katheter meerdere keren per dag inbrengt om de blaas te legen. Een verblijfskatheter blijft in de blaas zitten en wordt via een zak aangesloten om de urine op te vangen.

2. Medicatie

Medicijnen kunnen worden gebruikt om de symptomen van BPH te verlichten en de urinestroom te verbeteren. Er zijn verschillende soorten medicijnen beschikbaar, waaronder:

Alfa-blokkers: Deze medicijnen ontspannen de spieren in de prostaat en de blaasnek, waardoor de urinebuis wijder wordt en het plassen makkelijker gaat. Voorbeelden zijn tamsulosine, alfuzosine en terazosine.
5-alfa-reductaseremmers: Deze medicijnen verkleinen de prostaat door de productie van dihydrotestosteron (DHT) te remmen, een hormoon dat de groei van de prostaat stimuleert. Voorbeelden zijn finasteride en dutasteride.
Combinatietherapie: Soms worden alfa-blokkers en 5-alfa-reductaseremmers gecombineerd voor een betere werking.
Antibiotica: Bij een prostaatontsteking worden antibiotica voorgeschreven om de infectie te bestrijden.

3. Operatie

Als medicatie onvoldoende helpt of als er sprake is van ernstige symptomen, kan een operatie nodig zijn om de prostaat te verkleinen of de urinebuis te verwijden. Er zijn verschillende chirurgische opties beschikbaar, waaronder:

Transurethrale Resectie van de Prostaat (TURP): Een procedure waarbij een deel van de prostaat via de urinebuis wordt verwijderd. Dit is een veelvoorkomende operatie voor BPH.
Transurethrale Incisie van de Prostaat (TUIP): Een procedure waarbij kleine sneetjes in de prostaat worden gemaakt om de urinebuis te verwijden.
Prostatectomie: De volledige verwijdering van de prostaat. Dit wordt meestal uitgevoerd bij prostaatkanker.
Lasertherapie: Verschillende lasertechnieken kunnen worden gebruikt om prostaatweefsel te verwijderen of te verdampen.
Urethrotomie: Een procedure waarbij de urinebuis wordt ingesneden om een vernauwing te verwijderen.

4. Andere Behandelingen

Afhankelijk van de oorzaak van de urineretentie, kunnen andere behandelingen worden overwogen, zoals:

Bekkenbodemfysiotherapie: Kan helpen bij het verbeteren van de blaascontrole en het ontspannen van de bekkenbodemspieren.
Zenuwstimulatie: Kan worden gebruikt om de blaasfunctie te verbeteren bij neurologische problemen.
Botox-injecties in de blaas: Kan helpen bij overactieve blaas.

Wat Kun Je Zelf Doen?

Naast de medische behandelingen zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om de symptomen van urineretentie te verlichten:

Dubbel plassen: Probeer na het plassen nog een keer te plassen om de blaas volledig te legen.
Geregeld naar het toilet gaan: Ga regelmatig naar het toilet, ook als je geen aandrang voelt.
Vermijd cafeïne en alcohol: Deze stoffen kunnen de blaas irriteren.
Drink voldoende water: Voldoende drinken helpt om de urine helder te houden en infecties te voorkomen.
Vermijd obstipatie: Eet vezelrijk voedsel en drink voldoende water om obstipatie te voorkomen.
Warm bad: Een warm bad kan helpen om de spieren te ontspannen en de urinestroom te bevorderen.
Ontspanningsoefeningen: Stress kan de symptomen verergeren. Probeer ontspanningsoefeningen zoals ademhalingsoefeningen of yoga.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze tips geen vervanging zijn voor medische behandeling. Raadpleeg altijd een arts als je last hebt van urineretentie.

Wanneer Naar De Dokter?

Ga direct naar de dokter of de spoedeisende hulp als:

Je plotseling niet meer kunt plassen.
Je hevige pijn hebt in je onderbuik.
Je koorts hebt.
Je bloed in je urine hebt.

Maak een afspraak met je huisarts als:

Je moeite hebt met plassen.
Je een slappe urinestraal hebt.
Je het gevoel hebt dat je niet volledig kunt uitplassen.
Je vaak moet plassen, ook 's nachts.
Je druppelt na het plassen.

Wacht niet af! Vroegtijdige diagnose en behandeling kunnen complicaties voorkomen en je levenskwaliteit aanzienlijk verbeteren.

Onthoud: je bent niet alleen. Er zijn veel mannen die met dezelfde problemen kampen. Zoek hulp, wees open over je klachten en neem de regie over je gezondheid.