Wat Is Een Contra Indicatie Voor Zwachtelen

Zwachtelen, of compressietherapie, is een veelgebruikte behandelmethode voor verschillende aandoeningen, voornamelijk gerelateerd aan de bloedcirculatie en het lymfestelsel. Het aanleggen van een zwachtel bevordert de afvoer van vocht, ondersteunt de bloedvaten en vermindert zwelling. Echter, zwachtelen is niet voor iedereen geschikt. Er zijn situaties waarin het aanleggen van een zwachtel juist schadelijk kan zijn en de klachten kan verergeren. Deze situaties noemen we contra-indicaties.

Wat zijn Contra-indicaties voor Zwachtelen?

Een contra-indicatie betekent dat een bepaalde behandeling niet mag worden toegepast, omdat de risico's zwaarder wegen dan de potentiële voordelen. In het geval van zwachtelen zijn er absolute en relatieve contra-indicaties. Een absolute contra-indicatie betekent dat zwachtelen in geen geval mag worden toegepast. Een relatieve contra-indicatie betekent dat er voorzichtigheid geboden is en dat de voordelen en risico's zorgvuldig moeten worden afgewogen door een deskundige voordat de behandeling wordt gestart.

Absolute Contra-indicaties

Dit zijn de belangrijkste situaties waarin zwachtelen absoluut niet mag:

Ernstige arteriële insufficiëntie: Dit betekent dat de bloedtoevoer naar de benen ernstig is verminderd. Het aanleggen van een zwachtel kan de bloedtoevoer verder belemmeren, wat kan leiden tot ischemie (zuurstoftekort) en zelfs weefselbeschadiging of amputatie. Symptomen van arteriële insufficiëntie kunnen zijn: koude voeten, pijn bij lopen (claudicatio intermittens), en slecht genezende wonden aan de voeten of tenen. Een enkel-arm index (EAI) lager dan 0.5 is vaak een indicator voor ernstige arteriële insufficiëntie.
Acute diepe veneuze trombose (DVT): Een DVT is een bloedstolsel in een diepe ader, meestal in het been. Hoewel zwachtelen soms gebruikt wordt *na* behandeling van een DVT om posttrombotisch syndroom te voorkomen, is het verboden tijdens de acute fase. Het aanleggen van een zwachtel op een been met een actieve DVT kan het stolsel losmaken, waardoor het naar de longen kan reizen en een longembolie kan veroorzaken, een levensbedreigende aandoening.
Gedecompenseerd hartfalen: Bij ernstig hartfalen is het hart niet in staat om voldoende bloed rond te pompen. Het aanleggen van zwachtels kan de belasting van het hart vergroten, omdat het bloed terug naar het hart wordt geduwd. Dit kan leiden tot verergering van de symptomen van hartfalen, zoals kortademigheid en oedeem (vochtophoping).
Septische flebitis: Dit is een ontsteking van een ader die veroorzaakt wordt door een infectie. Zwachtelen kan de infectie verspreiden en de situatie verergeren.
Phlegmasia cerulea dolens: Een zeldzame, ernstige vorm van diepe veneuze trombose waarbij de veneuze afvoer van het hele been geblokkeerd is. Dit leidt tot ernstige pijn, zwelling en cyanose (blauwe verkleuring) van het been. Zwachtelen is in deze situatie absoluut gecontra-indiceerd.

Relatieve Contra-indicaties

In deze situaties moet zwachtelen met voorzichtigheid worden toegepast en onder nauwlettend toezicht van een zorgprofessional:

Milde tot matige arteriële insufficiëntie: Zoals eerder genoemd, is ernstige arteriële insufficiëntie een absolute contra-indicatie. Bij milde tot matige arteriële insufficiëntie (EAI tussen 0.5 en 0.8) kan zwachtelen soms worden overwogen, maar dan met lage druk en regelmatige controle van de bloedcirculatie.
Gevoelsstoornissen (neuropathie): Mensen met gevoelsstoornissen, bijvoorbeeld als gevolg van diabetes, kunnen de druk van de zwachtel niet goed voelen. Dit kan leiden tot te strak aanleggen van de zwachtel, wat weer kan leiden tot huidbeschadiging of zenuwschade.
Huidinfecties: Bij actieve huidinfecties moet eerst de infectie worden behandeld voordat er gezwachteld kan worden. Zwachtelen op een geïnfecteerde huid kan de infectie verergeren of verspreiden.
Bekende allergie voor het materiaal van de zwachtel: Dit spreekt voor zich. Gebruik een ander type zwachtel of overweeg een alternatieve behandelmethode.
Nierinsufficiëntie: Nierproblemen kunnen leiden tot vochtophoping (oedeem). Zwachtelen kan helpen bij het verminderen van oedeem, maar het is belangrijk om de nierfunctie in de gaten te houden, omdat de verhoogde vochtafvoer de nieren extra kan belasten.
Lymfoedeem in gevorderd stadium met fibrose: Bij langdurig lymfoedeem kan het weefsel verharden (fibrose). Het zwachtelen kan in dit stadium pijnlijk zijn en de fibrose verergeren. Speciale technieken en materialen zijn dan vereist.
Psychische problemen: In sommige gevallen kunnen mensen met psychische problemen moeite hebben met het verdragen van de beperking die een zwachtel oplegt.

Waarom is het Belangrijk om Contra-indicaties te Kennen?

Het kennen van de contra-indicaties voor zwachtelen is cruciaal om schade te voorkomen en de patiënt de best mogelijke zorg te bieden. Het negeren van contra-indicaties kan leiden tot ernstige complicaties, zoals:

Weefselbeschadiging (necrose): Door een verminderde bloedtoevoer.
Amputatie: In ernstige gevallen van arteriële insufficiëntie.
Longembolie: Bij het losraken van een bloedstolsel.
Verergering van hartfalen: Door een toegenomen belasting van het hart.
Huidinfecties: Door het verspreiden van bacteriën.

Wat te doen bij Twijfel?

Als u twijfelt of zwachtelen geschikt is voor uw situatie, raadpleeg dan altijd een arts, verpleegkundige, of fysiotherapeut met expertise in compressietherapie. Zij kunnen een grondige beoordeling uitvoeren, de risico's en voordelen afwegen, en een passende behandelplan opstellen. Het is belangrijk om eerlijk te zijn over uw medische geschiedenis en eventuele symptomen die u ervaart.

Conclusie

Zwachtelen is een waardevolle behandelmethode voor verschillende aandoeningen, maar het is geen one-size-fits-all oplossing. Het is essentieel om de contra-indicaties te kennen en te respecteren om de veiligheid en effectiviteit van de behandeling te waarborgen. Neem bij twijfel altijd contact op met een gekwalificeerde zorgprofessional. Het is beter om voorzichtig te zijn dan spijt te hebben!