Wat Is Een Systematic Review

In de wereld van evidence-based practice, waar beslissingen gebaseerd moeten zijn op het beste beschikbare bewijs, speelt de systematische review een cruciale rol. Maar wat is nu precies een systematische review en waarom is het zo'n belangrijk instrument voor professionals in de gezondheidszorg, het onderwijs en vele andere disciplines?

Wat is een Systematische Review?

Een systematische review is een wetenschappelijk onderzoeksproces dat alle beschikbare onderzoeksliteratuur over een specifieke onderzoeksvraag identificeert, evalueert en synthetiseert. Het is een grondige en transparante manier om een overzicht te creëren van wat bekend is over een bepaald onderwerp, en waar de lacunes in de kennis zich bevinden.

In tegenstelling tot een traditionele literatuurstudie, die vaak subjectief en selectief is, volgt een systematische review een voorgedefinieerd en methodologisch rigoureus proces. Dit zorgt ervoor dat de resultaten betrouwbaarder en minder bevooroordeeld zijn. Het doel is om een objectief en allesomvattend antwoord te geven op een specifieke onderzoeksvraag.

Belangrijke Kenmerken van een Systematische Review

Een systematische review onderscheidt zich van andere vormen van literatuuronderzoek door een aantal belangrijke kenmerken:

Duidelijke Onderzoeksvraag: Een systematische review begint met een helder geformuleerde onderzoeksvraag, die specifiek, meetbaar, haalbaar, relevant en tijdgebonden (SMART) is. Dit zorgt voor focus en voorkomt dat de review te breed of ongericht wordt.
Uitgebreide Zoekstrategie: Er wordt een uitgebreide zoekstrategie ontwikkeld om alle relevante studies te identificeren, ongeacht hun publicatiestatus (gepubliceerd of ongepubliceerd) of taal. Dit omvat het doorzoeken van verschillende databases, het raadplegen van experts en het screenen van referentielijsten.
In- en Exclusiecriteria: Er worden duidelijke in- en exclusiecriteria opgesteld om te bepalen welke studies in aanmerking komen voor opname in de review. Deze criteria zijn gebaseerd op de onderzoeksvraag en de kenmerken van de studies.
Beoordeling van Kwaliteit: De kwaliteit van de geïdentificeerde studies wordt beoordeeld met behulp van gevalideerde beoordelingsinstrumenten. Dit omvat het beoordelen van de methodologische kwaliteit, het risico op bias en de validiteit van de resultaten.
Data-extractie: Relevante data uit de opgenomen studies wordt systematisch geëxtraheerd en georganiseerd. Dit omvat informatie over de studiepopulatie, de interventie, de uitkomsten en de methodologische kenmerken.
Synthese van Resultaten: De resultaten van de opgenomen studies worden gesynthetiseerd om een overzicht te geven van het bewijs. Dit kan kwalitatief (beschrijvend) of kwantitatief (meta-analyse) zijn, afhankelijk van de aard van de studies en de onderzoeksvraag.
Interpretatie en Conclusies: De bevindingen van de review worden geïnterpreteerd en er worden conclusies getrokken op basis van het bewijs. De beperkingen van de review en de implicaties voor de praktijk worden ook besproken.

Het Proces van een Systematische Review

Het uitvoeren van een systematische review is een complex en tijdrovend proces dat verschillende stappen omvat:

Formulering van de onderzoeksvraag: Definieer een heldere en specifieke onderzoeksvraag.
Ontwikkeling van het protocol: Stel een gedetailleerd protocol op waarin de methoden en procedures van de review worden beschreven.
Zoekstrategie: Ontwikkel een uitgebreide zoekstrategie en voer de zoekopdrachten uit in relevante databases.
Selectie van studies: Screen de resultaten van de zoekopdrachten op basis van de in- en exclusiecriteria.
Beoordeling van kwaliteit: Beoordeel de kwaliteit van de opgenomen studies met behulp van gevalideerde beoordelingsinstrumenten.
Data-extractie: Extraheer relevante data uit de opgenomen studies.
Synthese van resultaten: Synthetiseer de resultaten van de opgenomen studies.
Interpretatie en conclusies: Interpreteer de bevindingen en trek conclusies.
Rapportage: Rapporteer de resultaten van de review op een transparante en gestructureerde manier.

Meta-analyse: Kwantitatieve Synthese

Een meta-analyse is een statistische techniek die wordt gebruikt om de resultaten van verschillende studies die dezelfde onderzoeksvraag beantwoorden, te combineren. Het stelt onderzoekers in staat om een grotere steekproef te creëren en de precisie van de resultaten te verhogen. Meta-analyse is niet altijd mogelijk, het is afhankelijk van de homogeniteit van de studies.

Als de studies te verschillend zijn (bijvoorbeeld qua interventie, uitkomstmaat of studiepopulatie), is het niet zinvol om de resultaten te combineren. In dat geval kan een kwalitatieve synthese worden gebruikt om de resultaten van de studies te beschrijven en te interpreteren.

Waarom zijn Systematische Reviews Belangrijk?

Systematische reviews zijn van cruciaal belang om verschillende redenen:

Evidence-based besluitvorming: Ze bieden een betrouwbare basis voor evidence-based besluitvorming in de praktijk.
Identificatie van lacunes in de kennis: Ze identificeren gebieden waar verder onderzoek nodig is.
Verbetering van de kwaliteit van onderzoek: Ze stimuleren de ontwikkeling van betere onderzoeksdesigns en -methoden.
Reductie van onderzoeksuitgaven: Ze helpen om te voorkomen dat er dubbel onderzoek wordt uitgevoerd.
Optimalisatie van behandelrichtlijnen: Ze worden gebruikt om behandelrichtlijnen te ontwikkelen en te updaten.

Real-World Voorbeelden

Laten we eens kijken naar enkele voorbeelden van hoe systematische reviews in de praktijk worden gebruikt:

Gezondheidszorg: Een systematische review kan worden gebruikt om te bepalen of een bepaalde medicatie effectief is voor de behandeling van een specifieke aandoening. Bijvoorbeeld, een review naar de effectiviteit van antidepressiva voor de behandeling van depressie bij adolescenten.
Onderwijs: Een systematische review kan worden gebruikt om te evalueren of een bepaalde onderwijsmethode effectief is voor het verbeteren van de leerprestaties van studenten. Bijvoorbeeld, een review naar de effectiviteit van coöperatief leren in het basisonderwijs.
Sociale wetenschappen: Een systematische review kan worden gebruikt om te onderzoeken of een bepaalde sociale interventie effectief is voor het verminderen van criminaliteit. Bijvoorbeeld, een review naar de effectiviteit van buurtgerichte preventieprogramma's.

Data voorbeeld: Een systematische review over de effectiviteit van mindfulness-based therapie bij angststoornissen combineerde de resultaten van 15 gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT's) met in totaal meer dan 1000 deelnemers. De meta-analyse toonde aan dat mindfulness-based therapie significant effectiever was dan controlecondities in het verminderen van angstklachten (SMD = -0.65, 95% CI: -0.92 to -0.38). Dit bewijs ondersteunt het gebruik van mindfulness-based therapie als een effectieve behandeling voor angststoornissen.

Waar een Systematische Review te vinden?

Er zijn verschillende databases en organisaties waar systematische reviews kunnen worden gevonden:

Cochrane Library: Een van de meest toonaangevende bronnen voor systematische reviews op het gebied van gezondheidszorg.
PubMed: Een database met biomedische literatuur, waar veel systematische reviews zijn opgenomen.
Campbell Collaboration: Een organisatie die systematische reviews produceert op het gebied van sociale interventies.
PROSPERO: Een internationaal register van systematische reviews in aanmaak.

Conclusie

De systematische review is een krachtig instrument om bewijs te synthetiseren en te interpreteren. Door een rigoureus en transparant proces te volgen, biedt het een betrouwbare basis voor evidence-based besluitvorming. Of u nu een professional bent in de gezondheidszorg, het onderwijs of een andere discipline, het begrijpen en gebruiken van systematische reviews is essentieel om de beste beslissingen te nemen.

Neem de tijd om systematische reviews te raadplegen voordat u belangrijke beslissingen neemt. Zorg ervoor dat u de kwaliteit van de reviews beoordeelt en de resultaten kritisch interpreteert. Door dit te doen, kunt u uw beslissingen baseren op het beste beschikbare bewijs en de kans op succes vergroten.