Wat Is Egfr In Bloedonderzoek

Een bloedonderzoek kan veel inzicht geven in de algehele gezondheidstoestand. Een van de vele parameters die vaak worden gemeten, is de eGFR, ofwel de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid. Maar wat betekent eGFR precies, en waarom is het zo belangrijk bij een bloedonderzoek?

Wat is eGFR?

De glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) is een maat voor hoe goed de nieren het bloed filteren. Glomeruli zijn kleine filtereenheden in de nieren. Ze verwijderen afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed, die vervolgens via de urine het lichaam verlaten. De eGFR is een schatting van deze filtratiesnelheid, berekend aan de hand van de creatininewaarde in het bloed, leeftijd, geslacht en etniciteit.

Het is belangrijk te benadrukken dat eGFR een schatting is. Een directe meting van de GFR is complexer en wordt minder vaak uitgevoerd. De eGFR is echter een betrouwbare en praktische indicator van de nierfunctie voor dagelijks gebruik.

Waarom wordt de eGFR gemeten?

De eGFR wordt gemeten om verschillende redenen:

Vroegtijdige detectie van nierziekte: Een verminderde eGFR kan wijzen op een verminderde nierfunctie, zelfs als er nog geen duidelijke symptomen zijn.
Opvolging van nierziekte: Bij mensen met reeds bekende nierproblemen wordt de eGFR gebruikt om de progressie van de ziekte te volgen en het effect van de behandeling te evalueren.
Beoordeling van medicatiegebruik: Sommige medicijnen worden via de nieren uitgescheiden. Een verminderde nierfunctie kan de dosering van deze medicijnen beïnvloeden.
Screening bij risicogroepen: Personen met diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of een familiegeschiedenis van nierziekte lopen een hoger risico op nierproblemen en worden daarom vaak preventief gescreend met een eGFR-test.

Hoe wordt de eGFR berekend?

De eGFR wordt niet direct gemeten in het bloed, maar wordt berekend aan de hand van de creatinine waarde in het bloed. Creatinine is een afvalproduct dat ontstaat bij de afbraak van spieren. De nieren filteren creatinine uit het bloed en scheiden het uit via de urine.

De formule voor de eGFR-berekening is complex en omvat, zoals eerder vermeld, naast creatinine ook leeftijd, geslacht en etniciteit. Er bestaan verschillende formules, zoals de CKD-EPI (Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration) formule en de MDRD (Modification of Diet in Renal Disease) formule. De CKD-EPI formule wordt tegenwoordig vaker gebruikt, omdat deze nauwkeuriger is, vooral bij hogere eGFR-waarden.

Laboratoria gebruiken geautomatiseerde systemen om de eGFR te berekenen op basis van de gemeten creatinine waarde en de ingevoerde patiëntgegevens. De berekende eGFR-waarde wordt vervolgens vermeld op het bloedonderzoek rapport.

Wat betekent een afwijkende eGFR-waarde?

Een normale eGFR-waarde ligt over het algemeen boven de 90 ml/min/1.73 m². Dit betekent dat de nieren goed functioneren. Een lage eGFR-waarde duidt op een verminderde nierfunctie.

Nierziekte wordt ingedeeld in verschillende stadia op basis van de eGFR-waarde:

Stadium 1: eGFR ≥ 90 ml/min/1.73 m² (Nierbeschadiging met normale of verhoogde GFR)
Stadium 2: eGFR 60-89 ml/min/1.73 m² (Nierbeschadiging met licht verminderde GFR)
Stadium 3a: eGFR 45-59 ml/min/1.73 m² (Matig verminderde GFR)
Stadium 3b: eGFR 30-44 ml/min/1.73 m² (Matig verminderde GFR)
Stadium 4: eGFR 15-29 ml/min/1.73 m² (Ernstig verminderde GFR)
Stadium 5: eGFR < 15 ml/min/1.73 m² (Nierfalen)

Een lage eGFR-waarde betekent niet automatisch dat er sprake is van nierfalen. Verschillende factoren kunnen de eGFR-waarde beïnvloeden, zoals dehydratie, bepaalde medicijnen en spierziekten. Het is belangrijk om de eGFR-waarde altijd in de context van de algehele gezondheidstoestand te beoordelen.

Oorzaken van een verminderde eGFR

Er zijn diverse oorzaken voor een verminderde eGFR. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:

Diabetes: Diabetische nefropathie is een veelvoorkomende complicatie van diabetes die de nieren beschadigt.
Hoge bloeddruk: Chronische hoge bloeddruk kan de bloedvaten in de nieren beschadigen.
Glomerulonefritis: Een ontsteking van de glomeruli.
Polycystische nierziekte: Een erfelijke aandoening waarbij cysten in de nieren ontstaan.
Medicatie: Bepaalde medicijnen, zoals NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen), kunnen de nieren beschadigen.
Obstructie van de urinewegen: Een blokkade van de urinewegen, bijvoorbeeld door nierstenen of een vergrote prostaat, kan de nierfunctie aantasten.

Real-world voorbeelden en data

Uit onderzoek blijkt dat chronische nierziekte (CKD) wereldwijd een groeiend gezondheidsprobleem is. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lijdt ongeveer 10% van de wereldbevolking aan CKD. Vroegtijdige detectie door middel van een eGFR-test is cruciaal om de progressie van de ziekte te vertragen en complicaties te voorkomen.

Een voorbeeld: Een 55-jarige man met diabetes type 2 heeft al enkele jaren een stabiele eGFR-waarde van 75 ml/min/1.73 m². Tijdens een routine controle blijkt zijn eGFR plotseling gedaald te zijn naar 55 ml/min/1.73 m². Dit alarmeert de arts, die verder onderzoek verricht. Het blijkt dat de man recentelijk is begonnen met een nieuwe pijnstiller (NSAID) voor artrose. Na het stoppen van de pijnstiller en aanpassing van de diabetes medicatie stabiliseert de eGFR zich weer.

Een ander voorbeeld: Een 60-jarige vrouw met hoge bloeddruk heeft een eGFR-waarde van 40 ml/min/1.73 m². Zij bevindt zich in stadium 3b van chronische nierziekte. De arts adviseert haar om haar bloeddruk beter onder controle te houden, een nierdieet te volgen en regelmatig te bewegen. Door deze maatregelen kan de progressie van de nierziekte worden vertraagd en kan de vrouw haar nierfunctie zo lang mogelijk behouden.

Conclusie

De eGFR is een belangrijke parameter bij bloedonderzoek die inzicht geeft in de nierfunctie. Een afwijkende eGFR-waarde kan wijzen op nierproblemen en vereist verder onderzoek. Het is belangrijk om de eGFR-waarde altijd in de context van de algehele gezondheidstoestand te beoordelen. Regelmatige screening van de nierfunctie is aan te raden, vooral bij risicogroepen.

Heeft u vragen over uw eGFR-waarde of uw nierfunctie? Bespreek dit dan met uw arts. Vroegtijdige detectie en behandeling van nierproblemen kunnen de progressie van de ziekte vertragen en uw levenskwaliteit verbeteren.