Wat Is Het Verschil Tussen Artrose En Artritis

Veel mensen verwarren artrose en artritis, omdat beide aandoeningen pijn in de gewrichten veroorzaken. Hoewel de symptomen soms overlappen, zijn het fundamenteel verschillende aandoeningen met verschillende oorzaken en behandelingen. Dit artikel legt de belangrijkste verschillen uit, zodat u een beter begrip krijgt van deze veelvoorkomende problemen.

Belangrijkste Verschillen: Artrose vs. Artritis

Het is cruciaal om te begrijpen wat deze twee aandoeningen van elkaar onderscheidt. In essentie is artrose een degeneratieve aandoening, terwijl artritis een ontstekingsziekte is. Denk aan artrose als "slijtage" van de gewrichten en artritis als een aanval op de gewrichten door het immuunsysteem of een infectie.

Oorzaak en Mechanisme

Artrose (osteoartritis) ontstaat door afbraak van het kraakbeen in de gewrichten. Kraakbeen fungeert als een schokdemper en zorgt voor een glad oppervlak waarop botten kunnen bewegen. Wanneer dit kraakbeen slijt, beginnen de botten tegen elkaar te wrijven, wat pijn, stijfheid en verminderde beweeglijkheid veroorzaakt. Factoren die bijdragen aan artrose zijn leeftijd, overgewicht, eerdere gewrichtsblessures, en genetische aanleg.

Artritis daarentegen, is een ontsteking van de gewrichten. Er zijn veel verschillende soorten artritis, elk met zijn eigen oorzaak. De meest voorkomende vormen zijn reumatoïde artritis (RA) en jicht. Bij reumatoïde artritis (RA) valt het immuunsysteem de gewrichten aan, wat leidt tot ontsteking, pijn, zwelling en uiteindelijk gewrichtsbeschadiging. Jicht wordt veroorzaakt door een ophoping van urinezuurkristallen in de gewrichten, wat intense pijn en ontsteking veroorzaakt. Andere vormen van artritis kunnen worden veroorzaakt door infecties, auto-immuunziekten of andere onderliggende aandoeningen.

Symptomen

Hoewel zowel artrose als artritis pijn veroorzaken, zijn er verschillen in de aard en het verloop van de symptomen.

Artrose pijn is typisch erger na inspanning en verbetert in rust. Stijfheid is vaak erger 's ochtends, maar verdwijnt meestal binnen een half uur. De pijn kan fluctueren in intensiteit en kan erger worden naarmate de aandoening vordert. Andere symptomen zijn krakende geluiden bij het bewegen van de gewrichten (crepitaties) en botsporen (osteofyten).

Artritis symptomen omvatten pijn, zwelling, roodheid en warmte in de aangetaste gewrichten. De ochtendstijfheid is vaak veel langer dan bij artrose, soms urenlang. Bij reumatoïde artritis (RA) zijn de symptomen vaak symmetrisch, wat betekent dat dezelfde gewrichten aan beide kanten van het lichaam zijn aangedaan (bijvoorbeeld beide handen of beide knieën). Artritis kan ook gepaard gaan met systemische symptomen, zoals vermoeidheid, koorts en gewichtsverlies, vooral bij auto-immuunvormen.

Diagnose

De diagnose van artrose en artritis wordt gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek, de medische voorgeschiedenis en aanvullend onderzoek. Een arts zal de gewrichten onderzoeken op pijn, zwelling, beweeglijkheid en tekenen van ontsteking.

Voor zowel artrose als artritis worden röntgenfoto's gebruikt om de gewrichten te beoordelen en tekenen van kraakbeenverlies, botsporen of gewrichtsbeschadiging op te sporen. Bij artritis, vooral bij vermoeden van reumatoïde artritis, kunnen bloedonderzoeken worden uitgevoerd om te zoeken naar specifieke antilichamen (zoals reumafactor en anti-CCP) en ontstekingsmarkers (zoals CRP en bezinking).

In sommige gevallen kan een gewrichtspunctie (artrocentese) worden uitgevoerd, waarbij vocht uit de gewricht wordt afgenomen voor analyse. Dit kan helpen om infecties uit te sluiten en urinezuurkristallen te identificeren bij jicht.

Behandeling

De behandeling van artrose en artritis is gericht op het verminderen van pijn en ontsteking, het verbeteren van de functie en het voorkomen van verdere schade aan de gewrichten.

Artrose behandelingen omvatten:

Pijnstillers: Paracetamol en NSAID's (zoals ibuprofen en naproxen) kunnen helpen bij het verlichten van pijn.
Fysiotherapie: Oefeningen om de spieren rond de gewrichten te versterken en de beweeglijkheid te verbeteren.
Gewichtsverlies: Als u overgewicht heeft, kan afvallen de belasting van de gewrichten verminderen.
Ondersteunende hulpmiddelen: Braces, steunzolen en wandelstokken kunnen helpen om de belasting van de gewrichten te verminderen en de stabiliteit te verbeteren.
Injecties: Corticosteroïdeninjecties kunnen tijdelijk de pijn en ontsteking verminderen. Hyaluronzuurinjecties (ook wel "smering" genoemd) kunnen in sommige gevallen ook helpen.
Chirurgie: In ernstige gevallen kan een gewrichtsvervanging (bijvoorbeeld een knie- of heupvervanging) nodig zijn.

Artritis behandelingen zijn afhankelijk van het type artritis, maar omvatten over het algemeen:

Medicatie:
- DMARD's (Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs): Dit zijn medicijnen die de progressie van reumatoïde artritis kunnen vertragen en gewrichtsbeschadiging kunnen voorkomen. Voorbeelden zijn methotrexaat, sulfasalazine en leflunomide.
- Biologische geneesmiddelen: Deze medicijnen richten zich op specifieke delen van het immuunsysteem die betrokken zijn bij de ontsteking. Voorbeelden zijn TNF-remmers (zoals etanercept en infliximab) en IL-6-remmers (zoals tocilizumab).
- NSAID's: Zoals bij artrose, kunnen NSAID's helpen bij het verlichten van pijn en ontsteking.
- Corticosteroïden: Kunnen worden gebruikt om acute ontstekingsaanvallen te behandelen, maar worden over het algemeen niet aanbevolen voor langdurig gebruik vanwege de bijwerkingen.
- Medicatie voor jicht: Medicijnen zoals allopurinol en febuxostat kunnen helpen om het urinezuurgehalte in het bloed te verlagen en jichtaanvallen te voorkomen.
Fysiotherapie: Om de gewrichten soepel te houden en de spieren te versterken.
Ergotherapie: Om te leren hoe u dagelijkse taken kunt uitvoeren zonder uw gewrichten te belasten.
Chirurgie: In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn om beschadigde gewrichten te repareren of te vervangen.

Real-World Voorbeelden en Data

Volgens cijfers van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) hebben ongeveer 1,4 miljoen Nederlanders last van artrose. Artrose komt vaker voor bij ouderen, maar kan ook op jongere leeftijd voorkomen, vooral na een blessure. Een voorbeeld: een 55-jarige voormalig voetballer die al jaren last heeft van kniepijn die erger wordt na het sporten en 's ochtends stijf aanvoelt. Een röntgenfoto bevestigt de diagnose artrose.

Reumatoïde artritis (RA) komt voor bij ongeveer 1% van de wereldbevolking. In Nederland zijn er naar schatting 200.000 mensen met RA. RA komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Een voorbeeld: een 40-jarige vrouw die last heeft van pijn, zwelling en stijfheid in haar handen en voeten. De symptomen zijn symmetrisch en de ochtendstijfheid duurt meer dan een uur. Bloedonderzoek toont een verhoogde reumafactor en anti-CCP aan, wat de diagnose reumatoïde artritis bevestigt.

Deze voorbeelden illustreren hoe belangrijk het is om een accurate diagnose te krijgen om de juiste behandeling te kunnen starten. Vroege diagnose en behandeling van artritis, vooral reumatoïde artritis, kunnen de progressie van de ziekte vertragen en gewrichtsbeschadiging voorkomen.

Preventie

Hoewel niet alle vormen van artrose en artritis kunnen worden voorkomen, zijn er maatregelen die u kunt nemen om het risico te verminderen en de symptomen te beheersen:

Behoud een gezond gewicht: Overgewicht belast de gewrichten.
Beweeg regelmatig: Oefeningen die de spieren rond de gewrichten versterken, kunnen helpen om de gewrichten te ondersteunen en de beweeglijkheid te verbeteren.
Vermijd blessures: Draag beschermende kleding tijdens het sporten en leer de juiste technieken om blessures te voorkomen.
Eet een gezond dieet: Een dieet rijk aan antioxidanten en omega-3-vetzuren kan helpen om ontstekingen te verminderen.
Stop met roken: Roken is een risicofactor voor reumatoïde artritis.

Conclusie en Oproep tot Actie

Artrose en artritis zijn verschillende aandoeningen met verschillende oorzaken en behandelingen. Het is essentieel om een arts te raadplegen als u last heeft van gewrichtspijn, stijfheid of zwelling, zodat een accurate diagnose kan worden gesteld en de juiste behandeling kan worden gestart. Vroege diagnose en behandeling kunnen helpen om de symptomen te verlichten, de functie te verbeteren en verdere schade aan de gewrichten te voorkomen.

Neem de controle over uw gezondheid en bespreek uw symptomen met uw arts. Samen kunt u een behandelplan opstellen dat het beste bij uw behoeften past en u helpt om een actief en pijnlijk leven te leiden.