Wat Is Human Development Index

Heb je je ooit afgevraagd hoe we eigenlijk meten hoe 'goed' een land het doet? Het gaat niet alleen om hoeveel geld er verdiend wordt, toch? We willen immers ook weten of mensen een lang en gezond leven leiden, of ze toegang hebben tot onderwijs en of ze een redelijke levensstandaard hebben. Welnu, daarvoor is er een handig instrument: de Human Development Index (HDI), in het Nederlands de Index van de Menselijke Ontwikkeling (IMO).

Wat is de Human Development Index (HDI)?

De Human Development Index (HDI) is een statistische samenvatting die door de Verenigde Naties (VN) wordt gebruikt om de algehele prestaties van landen op drie basisdimensies van menselijke ontwikkeling te meten:

Een lang en gezond leven: Gemeten aan de hand van de levensverwachting bij geboorte.
Toegang tot kennis: Gemeten aan de hand van het gemiddeld aantal jaren dat volwassenen naar school zijn geweest en het verwachte aantal jaren scholing voor kinderen die het leerplichtige onderwijs ingaan.
Een fatsoenlijke levensstandaard: Gemeten aan de hand van het bruto nationaal inkomen (BNI) per hoofd van de bevolking.

De HDI is dus een samengestelde index, wat betekent dat het een enkel nummer is dat informatie uit verschillende bronnen combineert. Het geeft een score tussen 0 en 1, waarbij 1 de hoogste menselijke ontwikkeling vertegenwoordigt.

Stel je de HDI voor als een rapportcijfer voor een land, maar dan niet alleen voor de economie, maar voor het welzijn van de mensen die er wonen. Het is een manier om te zien of een land vooruitgang boekt, en om landen onderling te vergelijken.

Waarom is de HDI Belangrijk?

De HDI is meer dan alleen een getal. Het is een belangrijk instrument voor beleidsmakers, onderzoekers en het grote publiek om:

Ontwikkelingsvoortgang te volgen: De HDI laat zien of een land erin slaagt om de levenskwaliteit van zijn burgers te verbeteren. Een stijgende HDI-score over de tijd geeft aan dat het land vooruitgang boekt.
Landen te vergelijken: Door landen met elkaar te vergelijken op basis van de HDI, krijgen we inzicht in de relatieve prestaties van verschillende landen en regio's. Dit kan helpen om best practices te identificeren en te leren van landen die succesvol zijn in het verbeteren van de menselijke ontwikkeling.
Beleid te informeren: De HDI kan beleidsmakers helpen bij het identificeren van gebieden waar meer investeringen nodig zijn. Bijvoorbeeld, als een land een lage levensverwachting heeft, kan het beleid zich richten op het verbeteren van de gezondheidszorg.
Aandacht te vestigen op ongelijkheid: Hoewel de HDI een nuttige indicator is, kan het ook de ongelijkheid binnen een land maskeren. Daarom is het belangrijk om de HDI te bekijken in combinatie met andere indicatoren die ongelijkheid meten.

De HDI is dus een wake-up call. Het herinnert ons eraan dat economische groei alleen niet genoeg is. We moeten ook investeren in de gezondheid, het onderwijs en de levensstandaard van mensen.

Hoe wordt de HDI berekend?

De berekening van de HDI is complex, maar het basisprincipe is vrij eenvoudig. De VN gebruikt een drie-stappen proces:

Indexen creëren voor elke dimensie: Voor elke dimensie (gezondheid, onderwijs, levensstandaard) wordt een index berekend die een waarde tussen 0 en 1 heeft.
- Levensverwachtingsindex: Berekend op basis van de levensverwachting bij geboorte, waarbij een minimumwaarde van 20 jaar en een maximumwaarde van 85 jaar wordt gebruikt.
- Onderwijsindex: Berekend op basis van het gemiddeld aantal jaren dat volwassenen naar school zijn geweest en het verwachte aantal jaren scholing voor kinderen.
- Inkomenindex: Berekend op basis van het bruto nationaal inkomen (BNI) per hoofd van de bevolking, met behulp van een logaritmische transformatie om het afnemende marginale nut van inkomen weer te geven.
De geometrisch gemiddelde berekenen: Het geometrisch gemiddelde van de drie dimensie-indexen wordt berekend. Dit betekent dat de indexen met elkaar worden vermenigvuldigd en vervolgens wordt de derde machtswortel genomen. Dit zorgt ervoor dat een slechte prestatie in één dimensie de algehele HDI-score aanzienlijk beïnvloedt.
De HDI-score interpreteren: De resulterende waarde is de HDI-score, die tussen 0 en 1 ligt. Een score dicht bij 1 duidt op een hoge menselijke ontwikkeling, terwijl een score dicht bij 0 duidt op een lage menselijke ontwikkeling.

Het is belangrijk te onthouden dat de HDI een vereenvoudigde weergave is van de menselijke ontwikkeling. Het houdt geen rekening met factoren zoals ongelijkheid, armoede, mensenrechten of politieke vrijheid.

Voorbeelden van HDI-scores

Om een beter beeld te krijgen van de HDI, laten we eens kijken naar enkele voorbeelden van HDI-scores voor verschillende landen in 2023 (gebaseerd op gegevens van voorgaande jaren en trends):

Zwitserland: (rond de 0.962) - Een van de hoogste HDI-scores ter wereld, gekenmerkt door een lange levensverwachting, hoog opleidingsniveau en een hoge levensstandaard.
Noorwegen: (rond de 0.961) - Eveneens een zeer hoge HDI-score, met een sterke focus op sociale zekerheid en gelijkheid.
Ierland: (rond de 0.958) – Hoge scores op alle drie de HDI-componenten.
Duitsland: (rond de 0.950) – Sterke economie en goed ontwikkeld onderwijs- en gezondheidszorgsysteem.
Hong Kong, China (SAR): (rond de 0.949) – Hoge levensverwachting en een sterke economie.
Verenigde Staten: (rond de 0.921) - Hoewel een van de grootste economieën ter wereld, is de HDI-score lager dan die van sommige andere ontwikkelde landen, mede door verschillen in levensverwachting en ongelijkheid.
Japan: (rond de 0.920) – Lange levensverwachting en hoog opleidingsniveau.
Verenigd Koninkrijk: (rond de 0.907) - Goed ontwikkeld onderwijs- en gezondheidszorgsysteem.
Rusland: (rond de 0.820) – Relatief hoge score, maar de ontwikkelingskansen zijn niet gelijk verdeeld.
Brazilië: (rond de 0.754) - Middelmatige HDI-score, met uitdagingen op het gebied van ongelijkheid en armoede.
India: (rond de 0.633) - Lage HDI-score, maar er is sprake van vooruitgang in de afgelopen decennia.
Niger: (rond de 0.400) - Een van de laagste HDI-scores ter wereld, met ernstige uitdagingen op het gebied van gezondheid, onderwijs en levensstandaard.

Deze voorbeelden laten zien hoe de HDI kan variëren van land tot land, afhankelijk van de investeringen in menselijke ontwikkeling.

Kritiek op de HDI

Hoewel de HDI een nuttige indicator is, is het niet zonder kritiek. Enkele veelvoorkomende kritiekpunten zijn:

Gebrek aan gevoeligheid voor ongelijkheid: De HDI geeft een gemiddelde score voor een land, maar houdt geen rekening met de ongelijkheid binnen het land. Een land met een hoge HDI-score kan nog steeds grote ongelijkheden hebben tussen verschillende bevolkingsgroepen.
Beperkte reikwijdte: De HDI omvat slechts drie dimensies van menselijke ontwikkeling. Andere belangrijke factoren, zoals mensenrechten, politieke vrijheid, gendergelijkheid en milieu duurzaamheid, worden niet meegenomen.
Gegevensproblemen: De kwaliteit van de gegevens die worden gebruikt om de HDI te berekenen, kan variëren van land tot land. Dit kan leiden tot onnauwkeurigheden in de HDI-scores.
Het is een momentopname: De HDI is slechts een momentopname van de menselijke ontwikkeling op een bepaald moment in de tijd. Het geeft geen inzicht in de dynamiek van de menselijke ontwikkeling of de factoren die de menselijke ontwikkeling beïnvloeden.

Ondanks deze kritiek blijft de HDI een waardevol instrument voor het meten en vergelijken van menselijke ontwikkeling. Het is belangrijk om de HDI te bekijken in combinatie met andere indicatoren om een completer beeld te krijgen van de menselijke ontwikkeling.

Alternatieven voor de HDI

Er zijn verschillende alternatieve indices ontwikkeld om de beperkingen van de HDI aan te pakken. Enkele voorbeelden zijn:

Inequality-adjusted HDI (IHDI): Corrigeert de HDI voor ongelijkheid binnen een land.
Gender Development Index (GDI): Meet de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van gezondheid, onderwijs en economische middelen.
Multidimensional Poverty Index (MPI): Meet armoede op basis van een reeks indicatoren, zoals gezondheid, onderwijs en levensstandaard.
Sustainable Development Goals Index (SDGI): Meet de voortgang van een land bij het bereiken van de Sustainable Development Goals (SDGs).

Deze alternatieve indices bieden een meer gedetailleerd en genuanceerd beeld van de menselijke ontwikkeling dan de HDI alleen.

Conclusie

De Human Development Index (HDI) is een waardevol instrument om de menselijke ontwikkeling te meten en te vergelijken. Het geeft een holistisch beeld van de vooruitgang van een land, niet alleen op economisch gebied, maar ook op het gebied van gezondheid en onderwijs. Hoewel de HDI niet perfect is en kritiek kent, blijft het een belangrijke referentie voor beleidsmakers, onderzoekers en het grote publiek. Het helpt ons om te begrijpen waar we staan en waar we naartoe moeten om een betere toekomst te creëren voor iedereen.

Dus, de volgende keer dat je over de HDI hoort, weet je dat het meer is dan alleen een getal. Het is een spiegel die ons laat zien hoe we als mensheid presteren en waar we ons moeten inspannen om vooruitgang te boeken.