Wat Staat Er In Een Cao

Een Collectieve Arbeidsovereenkomst, oftewel CAO, is een schriftelijke overeenkomst tussen één of meer werkgevers of werkgeversorganisaties en één of meer werknemersorganisaties (vakbonden). Het is een document dat de arbeidsvoorwaarden regelt voor een grote groep werknemers in een bepaalde sector of bedrijf. Maar wat staat er nu precies in zo'n CAO? Dit artikel duikt diep in de inhoud van een CAO en belicht de belangrijkste aspecten.

De Basis: Loon en Salaris

Eén van de meest cruciale elementen in een CAO is de regeling omtrent loon en salaris. Dit gaat verder dan alleen het bruto maandsalaris. Het omvat ook:

Salarisschalen en Periodieken

CAO's definiëren vaak salarisschalen die gebaseerd zijn op functieniveau en ervaring. Deze schalen geven aan welk minimum en maximum salaris bij een bepaalde functie hoort. Binnen zo'n schaal zijn er vaak periodieken, automatische salarisverhogingen die je krijgt na een bepaalde periode van goed functioneren (meestal jaarlijks). Deze periodieken zorgen ervoor dat je salaris geleidelijk groeit binnen de schaal. Zonder CAO zou je afhankelijk zijn van individuele onderhandelingen, die vaak minder gunstig uitpakken.

Toeslagen en Vergoedingen

Naast het basissalaris regelt de CAO vaak ook toeslagen en vergoedingen. Denk hierbij aan:

• Onregelmatigheidstoeslag (ORT): Een toeslag voor het werken op onregelmatige tijden, zoals 's avonds, 's nachts, in het weekend of op feestdagen. De hoogte van de ORT verschilt per CAO en is vaak een percentage van je uurloon.
• Reiskostenvergoeding: Een vergoeding voor de kosten die je maakt om naar je werk te reizen. De CAO kan specificeren of dit geldt voor openbaar vervoer, eigen vervoer (auto, fiets) of een combinatie. Soms is er een maximum afstand of een vast bedrag per kilometer.
• Overwerkvergoeding: Een toeslag voor uren die je bovenop je normale werkweek werkt. De CAO bepaalt hoeveel overwerk is toegestaan en welke toeslag hierop van toepassing is (bijvoorbeeld 150% of 200% van je uurloon).
• Vakantiegeld: In Nederland heb je recht op vakantiegeld (minimaal 8% van je bruto jaarsalaris). De CAO kan specifieke regels bevatten over de uitbetaling van vakantiegeld (bijvoorbeeld in mei).
• Eindejaarsuitkering/13e maand: Sommige CAO's voorzien in een eindejaarsuitkering of een 13e maand, een extra uitkering aan het einde van het jaar.

Voorbeeld: In de CAO voor de zorgsector staat vaak een gedetailleerde regeling over de ORT. Er wordt precies omschreven welke tijden als onregelmatig worden beschouwd en welke percentages aan toeslag daarvoor gelden.

Werkuren en Vakantie

De CAO regelt ook de arbeidsduur en vakantie. Dit omvat:

Werkweek en Roosters

De CAO bepaalt de normale arbeidsduur per week (bijvoorbeeld 36, 38 of 40 uur). Daarnaast kan de CAO regels bevatten over het maken van roosters, bijvoorbeeld dat roosters tijdig bekend moeten worden gemaakt en dat er rekening moet worden gehouden met de wensen van de werknemer. Ook kunnen er afspraken staan over pauzes en rusttijden.

Vakantiedagen en ADV-dagen

De CAO bepaalt het aantal vakantiedagen waar je recht op hebt. Dit is vaak meer dan het wettelijk minimum. Sommige CAO's voorzien ook in ADV-dagen (Arbeidsduurverkorting), extra vrije dagen die je krijgt als compensatie voor het werken van een langere werkweek. De CAO kan ook bepalen hoe vakantiedagen worden opgebouwd en opgenomen, en wat er gebeurt met niet-opgenomen vakantiedagen aan het einde van het jaar.

Verlofregelingen

Naast vakantiedagen kan een CAO ook andere verlofregelingen bevatten, zoals:

• Zwangerschaps- en bevallingsverlof
• Ouderschapsverlof
• Zorgverlof
• Calamiteitenverlof

De CAO kan aanvullende afspraken maken over de duur en de betaling van dit verlof, bovenop de wettelijke regelingen.

Voorbeeld: De CAO voor het primair onderwijs bepaalt het aantal vakantiedagen voor leraren en regelt hoe deze vakantiedagen verdeeld zijn over het schooljaar.

Pensioen

De pensioenregeling is vaak een belangrijk onderdeel van de CAO. De CAO kan bepalen bij welk pensioenfonds de werkgever is aangesloten en hoe de premie wordt verdeeld tussen werkgever en werknemer. Ook kan de CAO afspraken maken over de hoogte van de pensioenopbouw en de indexatie van de pensioenen.

Voorbeeld: De CAO voor de metaal en techniek beschrijft in detail de pensioenregeling die via het pensioenfonds PMT loopt.

Arbeidsomstandigheden en Veiligheid

De CAO besteedt aandacht aan arbeidsomstandigheden en veiligheid op de werkvloer. Dit kan gaan over:

Veiligheidsprocedures en Trainingen

De CAO kan voorschrijven welke veiligheidsprocedures gevolgd moeten worden en welke trainingen werknemers moeten volgen om hun werk veilig uit te kunnen voeren. Ook kan de CAO bepalen wie verantwoordelijk is voor de veiligheid op de werkvloer.

Gezondheid en Welzijn

De CAO kan afspraken maken over de gezondheid en het welzijn van de werknemers. Dit kan bijvoorbeeld gaan over:

• Ergonomie op de werkplek
• Het voorkomen van werkstress
• De beschikbaarheid van een bedrijfsarts
• Programma's voor vitaliteit en gezondheid

Voorbeeld: In de bouw-CAO staan uitgebreide regels over veiligheid op de bouwplaats, inclusief verplichte veiligheidstrainingen en het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Opleiding en Ontwikkeling

Veel CAO's bevatten bepalingen over opleiding en ontwikkeling. Dit kan zijn:

Budgetten voor Opleiding

De CAO kan een budget vaststellen dat beschikbaar is voor de opleiding en ontwikkeling van werknemers. Dit budget kan gebruikt worden voor cursussen, trainingen, workshops of een (gedeeltelijke) vergoeding van een studie. Ook kan de CAO bepalen welke opleidingen relevant zijn voor de sector en hoe werknemers toegang kunnen krijgen tot dit budget.

Loopbaanontwikkeling

De CAO kan afspraken maken over loopbaanontwikkeling, bijvoorbeeld door middel van coaching, mentoring of interne mobiliteit. Ook kan de CAO bepalen dat werkgevers verplicht zijn om met werknemers in gesprek te gaan over hun loopbaanwensen en -mogelijkheden.

Voorbeeld: In de CAO voor de detailhandel is vaak een regeling opgenomen over opleidingsmogelijkheden voor verkopers, bijvoorbeeld op het gebied van productkennis of klantvriendelijkheid.

Ontslag en Werkloosheid

De CAO kan regels bevatten over ontslag en werkloosheid, die verder gaan dan de wettelijke regels. Dit kan bijvoorbeeld gaan over:

Sociaal Plan bij Reorganisaties

In geval van een reorganisatie kan de CAO bepalen dat de werkgever verplicht is om een sociaal plan op te stellen. Dit sociaal plan bevat afspraken over de gevolgen van de reorganisatie voor de werknemers, bijvoorbeeld over een ontslagvergoeding, begeleiding naar ander werk of omscholing.

Duur van de Opzegtermijn

De CAO kan de duur van de opzegtermijn regelen, zowel voor de werkgever als voor de werknemer. Deze opzegtermijn kan afwijken van de wettelijke opzegtermijn, bijvoorbeeld afhankelijk van de duur van het dienstverband.

Voorbeeld: De CAO voor de banken bevat vaak uitgebreide bepalingen over sociale plannen bij reorganisaties, inclusief afspraken over outplacement en begeleiding naar nieuw werk.

Andere Belangrijke Punten

Naast de bovenstaande punten kan een CAO ook nog andere belangrijke zaken regelen, zoals:

• Vakbondsrechten: De CAO kan bepalen dat vakbondsleden bepaalde rechten hebben, bijvoorbeeld het recht om op de werkvloer leden te werven of om informatie te verspreiden.
• Gelijke behandeling: De CAO bevat vaak bepalingen over gelijke behandeling van werknemers, bijvoorbeeld op het gebied van geslacht, leeftijd, afkomst of seksuele geaardheid.
• Conflictoplossing: De CAO kan een procedure bevatten voor het oplossen van conflicten tussen werkgever en werknemer, bijvoorbeeld door middel van mediation of arbitrage.
• Duur van de CAO: De CAO heeft een bepaalde looptijd (bijvoorbeeld één, twee of drie jaar). Na afloop van de looptijd moet er een nieuwe CAO worden onderhandeld.

Waar Vind Je Jouw CAO?

Als je wilt weten wat er in jouw CAO staat, kun je deze op verschillende manieren vinden:

• Vraag het aan je werkgever: Je werkgever is verplicht om de CAO aan je beschikbaar te stellen.
• Neem contact op met je vakbond: Als je lid bent van een vakbond, kunnen zij je de CAO verstrekken.
• Kijk op internet: Veel CAO's zijn online te vinden, bijvoorbeeld op de website van de betreffende vakbond of via zoekmachines. Er zijn gespecialiseerde websites die een overzicht bieden van alle CAO's in Nederland.

Conclusie en Actie

Een CAO is een belangrijk document dat je rechten en plichten als werknemer vastlegt. Het is essentieel om te weten wat er in jouw CAO staat, zodat je weet waar je aan toe bent. Lees je CAO dus goed door! Als je vragen hebt over je CAO, neem dan contact op met je werkgever, je vakbond of een arbeidsrechtjurist.

Wees actief betrokken bij de totstandkoming van nieuwe CAO's. Word lid van een vakbond en laat je stem horen! Samen kunnen we zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden voor iedereen.