Anarchy What States Make Of It

Het concept van anarchie roept vaak beelden op van chaos, wetteloosheid en complete ontwrichting. Maar wat betekent anarchie nu eigenlijk, en hoe wordt het begrepen en gebruikt in de context van de internationale betrekkingen, met name door staten? Dit artikel duikt diep in de betekenis van anarchie in de internationale politiek, hoe staten ermee omgaan, en de implicaties voor de wereldorde.

Anarchie in de Internationale Politiek: Een Fundamenteel Principe

In de internationale betrekkingen verwijst anarchie niet naar chaos binnen een individuele staat, maar naar de afwezigheid van een centrale, wereldwijde autoriteit boven staten. Er is geen wereldregering met de macht om wetten te handhaven, geschillen te beslechten of staten te straffen. Dit is een fundamenteel verschil met binnenlandse politiek, waar de staat het monopolie op legitiem geweld heeft.

Dit betekent niet dat er geen regels of normen zijn in de internationale politiek. Integendeel, er zijn talloze verdragen, internationale organisaties en gewoonterechtelijke regels die het gedrag van staten proberen te reguleren. Echter, de handhaving van deze regels is vaak zwakker en meer afhankelijk van de bereidheid van staten om eraan te voldoen.

Zelfhulp en het Veiligheidsdilemma

Door de anarchie zijn staten gedwongen om in de eerste plaats op zichzelf te vertrouwen voor hun veiligheid en overleving. Dit principe staat bekend als zelfhulp. Omdat er geen betrouwbare derde partij is om hen te beschermen, moeten staten hun eigen militaire macht opbouwen en allianties sluiten om hun veiligheid te waarborgen.

Dit leidt tot het beruchte veiligheidsdilemma. Wanneer een staat zijn militaire macht vergroot om zijn eigen veiligheid te garanderen, kan dit door andere staten worden gezien als een bedreiging. Dit kan leiden tot een wapenwedloop, waarbij elke staat zijn militaire macht vergroot om de ander bij te houden, wat uiteindelijk de veiligheid van alle staten kan verminderen. De Koude Oorlog is een klassiek voorbeeld van dit veiligheidsdilemma in de praktijk.

Soevereiniteit: De Hoeksteen van het Systeem

Een ander belangrijk concept dat voortvloeit uit de anarchie is soevereiniteit. Dit betekent dat elke staat in theorie het recht heeft om zijn eigen binnenlandse aangelegenheden te regelen zonder inmenging van buitenaf. Soevereiniteit is een hoeksteen van het internationale systeem, hoewel het in de praktijk vaak wordt geschonden, vooral door machtige staten tegenover zwakkere staten.

Het principe van soevereiniteit brengt echter ook een verantwoordelijkheid met zich mee. Staten worden geacht de soevereiniteit van andere staten te respecteren en zich niet te mengen in hun interne aangelegenheden. Dit is echter vaak een bron van spanning, vooral wanneer het gaat om kwesties als mensenrechten en democratie.

Hoe Staten Anarchie Interpreteren en Ermee Omgaan

Er zijn verschillende manieren waarop staten de anarchie in de internationale politiek interpreteren en ermee omgaan. Deze verschillende perspectieven leiden tot verschillende gedragingen en buitenlands beleid.

Realisme: Macht en Concurrentie

Het realisme is een dominante theorie in de internationale betrekkingen die de nadruk legt op de rol van macht en eigenbelang in een anarchistische wereld. Realisten geloven dat staten in de eerste plaats gedreven worden door de wens om te overleven en hun macht te vergroten. Ze zien de internationale politiek als een constant spel om macht, waarbij staten voortdurend met elkaar concurreren om middelen en invloed.

Volgens realisten is de beste manier voor een staat om zijn veiligheid te garanderen, het opbouwen van zijn eigen militaire macht en het sluiten van allianties met andere staten die dezelfde belangen delen. Ze zijn sceptisch over internationale samenwerking en geloven dat staten uiteindelijk op zichzelf moeten vertrouwen.

Een voorbeeld van realistisch gedrag is de Amerikaanse buitenlandse politiek tijdens de Koude Oorlog, waarbij de VS streefden naar hegemonie en een containmentstrategie hanteerden om de invloed van de Sovjet-Unie in te dammen. Ook de recente militaire opbouw van China kan worden gezien als een voorbeeld van realistisch gedrag.

Liberalisme: Samenwerking en Instituties

Het liberalisme biedt een meer optimistisch beeld van de internationale politiek. Liberalen geloven dat staten kunnen samenwerken om gemeenschappelijke problemen op te lossen, zoals klimaatverandering, armoede en terrorisme. Ze leggen de nadruk op de rol van internationale organisaties, verdragen en economische interdependentie bij het bevorderen van vrede en samenwerking.

Liberalen geloven dat staten niet alleen gedreven worden door eigenbelang, maar ook door andere factoren, zoals morele waarden en de wens om een rechtvaardige en stabiele wereldorde te creëren. Ze pleiten voor democratie, mensenrechten en de rechtsstaat als manieren om vrede en welvaart te bevorderen.

De Europese Unie is een goed voorbeeld van liberale samenwerking. De EU heeft bewezen dat staten hun soevereiniteit kunnen delen om gemeenschappelijke doelen te bereiken, zoals economische integratie, vrede en veiligheid. Ook de vele internationale verdragen over klimaatverandering en mensenrechten weerspiegelen een liberale benadering van de internationale politiek.

Constructivisme: Ideeën en Identiteit

Het constructivisme benadrukt de rol van ideeën, normen en identiteit bij het vormgeven van het gedrag van staten. Constructivisten geloven dat de anarchie niet vanzelfsprekend is, maar eerder een sociale constructie. De manier waarop staten de anarchie interpreteren en erop reageren, wordt bepaald door hun gedeelde ideeën en identiteiten.

Volgens constructivisten kunnen staten hun gedrag veranderen door hun ideeën en normen te veranderen. Bijvoorbeeld, de opkomst van de norm tegen het gebruik van chemische wapens heeft geleid tot een afname van het gebruik van deze wapens in conflicten, ondanks het feit dat er geen sterke internationale autoriteit is om het verbod af te dwingen. De verspreiding van democratische waarden kan volgens constructivisten ook leiden tot een meer vreedzame en coöperatieve wereldorde.

Een voorbeeld van de invloed van identiteit is de relatie tussen Europese staten. Na eeuwen van oorlog en conflict hebben Europese staten een gedeelde Europese identiteit ontwikkeld, die heeft geleid tot een ongekende mate van samenwerking en integratie.

Anarchie en de Toekomst van de Internationale Orde

De anarchie in de internationale politiek blijft een fundamentele uitdaging. De opkomst van nieuwe machtscentra, de toename van transnationale bedreigingen zoals klimaatverandering en terrorisme, en de erosie van het multilaterale systeem maken het steeds moeilijker om vrede en stabiliteit te handhaven.

Het is cruciaal dat staten een verantwoordelijke en coöperatieve benadering van de internationale politiek hanteren. Dit betekent het respecteren van de soevereiniteit van andere staten, het naleven van internationale verdragen en het actief deelnemen aan internationale organisaties. Het betekent ook het erkennen van de gedeelde belangen die staten hebben bij het aanpakken van gemeenschappelijke problemen, zoals klimaatverandering, pandemieën en economische instabiliteit.

Het is onwaarschijnlijk dat de anarchie in de internationale politiek volledig zal verdwijnen. Maar door middel van diplomatie, samenwerking en de ontwikkeling van sterke internationale instituties kunnen staten de negatieve gevolgen van de anarchie verminderen en een meer vreedzame, rechtvaardige en duurzame wereld creëren. Het begrijpen van hoe staten anarchie interpreteren en erop reageren, is essentieel om de uitdagingen van de internationale politiek te navigeren en een betere toekomst te bouwen.