Common Law Or Civil Law

Stel je voor: je bent betrokken bij een juridisch conflict. Het kan gaan om een onenigheid over een contract, een verkeersongeval, of zelfs een beschuldiging van een misdrijf. Maar wist je dat de manier waarop die zaak behandeld wordt, afhankelijk is van het rechtsstelsel dat in jouw land geldt? Twee van de meest voorkomende rechtsstelsels wereldwijd zijn het common law-systeem en het civil law-systeem. Dit artikel is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de basisprincipes van recht, en wil begrijpen hoe de juridische wereld in elkaar zit. We gaan dieper in op de verschillen tussen deze twee belangrijke systemen, zodat je een beter inzicht krijgt in de grondslag van het recht en hoe dit jouw leven beïnvloedt.

Wat is Common Law?

Common law, ook wel gewoonterecht genoemd, is een rechtsstelsel dat zijn oorsprong vindt in middeleeuws Engeland. Het is gebaseerd op jurisprudentie, oftewel de beslissingen die rechters in eerdere, vergelijkbare zaken hebben genomen. Deze beslissingen worden precedenten genoemd. Het idee is dat gelijke gevallen gelijk behandeld moeten worden, dus rechters zijn gebonden aan eerdere uitspraken van hogere rechters.

Kenmerken van Common Law

• Rechterlijke uitspraken als bron van recht: De belangrijkste bron van recht is niet een wetboek, maar de verzameling van rechterlijke uitspraken (precedenten).
• Stare decisis: Dit Latijnse begrip betekent letterlijk "blijf bij het beslissene". Het is het principe dat rechters gebonden zijn aan de precedenten die door hogere rechters zijn geschapen.
• Adversarial system: Het is een tegenpartijdig systeem waarbij twee partijen tegenover elkaar staan en proberen de rechter te overtuigen van hun gelijk.
• Belang van een jury: In sommige common law-systemen, zoals in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, speelt een jury een belangrijke rol bij het bepalen van de feiten van de zaak.
• Flexibiliteit: Common law is flexibeler dan civil law omdat het zich kan aanpassen aan veranderende omstandigheden en nieuwe inzichten door nieuwe rechterlijke uitspraken.

Voorbeelden van landen met een common law-systeem zijn het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten (met uitzondering van Louisiana), Canada (met uitzondering van Quebec), Australië en Nieuw-Zeeland.

Wat is Civil Law?

Civil law, ook wel continentaal recht genoemd, is het dominante rechtsstelsel in Europa en is gebaseerd op gecodificeerde wetten. Dit betekent dat de belangrijkste regels en principes zijn vastgelegd in uitgebreide wetboeken. Rechters interpreteren deze wetboeken en passen ze toe op de specifieke feiten van een zaak.

Kenmerken van Civil Law

• Wetboeken als bron van recht: De belangrijkste bron van recht is niet jurisprudentie, maar de wetboeken (zoals het Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van Strafrecht).
• Geen bindende precedenten: Rechters zijn niet gebonden aan eerdere uitspraken van andere rechters. Hoewel jurisprudentie een rol kan spelen bij de interpretatie van wetten, is het niet bindend zoals in common law.
• Inquisitorial system: Het is een onderzoekend systeem waarbij de rechter een actievere rol speelt bij het verzamelen van bewijs en het ondervragen van getuigen.
• Minder gebruik van jury's: Jury's worden minder vaak gebruikt in civil law-systemen dan in common law-systemen.
• Systematisering en codificatie: Civil law-systemen streven naar een systematische en logische ordening van de wetten in wetboeken.

Voorbeelden van landen met een civil law-systeem zijn Nederland, Frankrijk, Duitsland, Spanje en Japan.

De Belangrijkste Verschillen in een Overzicht

Laten we de belangrijkste verschillen tussen common law en civil law eens overzichtelijk op een rijtje zetten:

• Bron van recht: In common law is de belangrijkste bron van recht jurisprudentie (rechterlijke uitspraken), terwijl in civil law de wetboeken centraal staan.
• Rol van precedenten: In common law zijn precedenten bindend voor lagere rechters (stare decisis), terwijl in civil law precedenten niet bindend zijn.
• Procesvoering: Common law kent een adversarial system (tegenpartijdig), terwijl civil law een inquisitorial system (onderzoekend) heeft.
• Rol van de rechter: In common law is de rol van de rechter passiever, terwijl in civil law de rechter een actievere rol speelt bij het verzamelen van bewijs.
• Rol van de jury: Jury's spelen een belangrijkere rol in common law dan in civil law.

Hoe beïnvloedt dit jouw leven?

Hoewel je misschien niet direct te maken hebt met de abstracte concepten van common law en civil law, beïnvloeden deze systemen wel degelijk je dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan de volgende situaties:

• Contracten: De manier waarop contracten worden geïnterpreteerd en afgedwongen, verschilt tussen common law en civil law. In common law ligt de nadruk op de letterlijke tekst van het contract, terwijl in civil law meer gekeken wordt naar de intentie van de partijen.
• Aansprakelijkheid: De regels over aansprakelijkheid voor schade verschillen ook. In common law speelt het concept van negligence (nalatigheid) een belangrijke rol, terwijl in civil law de nadruk ligt op de wettelijke verplichtingen van de partijen.
• Strafrecht: De manier waarop strafzaken worden behandeld, verschilt ook. In common law heeft de verdediging meer ruimte om bewijs aan te vechten, terwijl in civil law de rechter een actievere rol speelt bij het onderzoek.

Stel je voor dat je een auto-ongeluk hebt in een land met common law. Je advocaat zal zich richten op het bewijzen van de nalatigheid van de andere bestuurder, bijvoorbeeld door aan te tonen dat hij te hard reed of afgeleid was door zijn telefoon. Hij zal ook proberen precedenten te vinden in eerdere auto-ongelukken om aan te tonen dat de andere bestuurder aansprakelijk is. In een land met civil law zal de rechter een actievere rol spelen bij het verzamelen van bewijs en het ondervragen van getuigen. De focus zal liggen op het overtreden van verkeersregels en de wettelijke verplichtingen van de bestuurders.

Hybride systemen en de toekomst van het recht

In de praktijk zijn er steeds meer hybride systemen die elementen van zowel common law als civil law combineren. Dit komt doordat de wereld steeds meer globaliseert en landen van elkaar leren. Zo kent Quebec in Canada een civil law systeem voor het privaatrecht en een common law systeem voor het publiekrecht. Ook in landen als Schotland zie je een mengvorm.

De toekomst van het recht zal waarschijnlijk gekenmerkt worden door verdere harmonisatie en integratie van verschillende rechtsstelsels. Dit is vooral belangrijk in het kader van internationale handel en samenwerking. Het begrijpen van de basisprincipes van common law en civil law is daarom essentieel voor iedereen die in de juridische wereld actief is, of gewoon geïnteresseerd is in hoe de wet werkt.

Kortom, of je nu in een land met common law of civil law woont, het is belangrijk om te begrijpen hoe het rechtssysteem in elkaar zit. Dit helpt je om je rechten en plichten te kennen, en om beter te navigeren in de complexe juridische wereld.