Grondslagen Internationaal En Europees Belastingrecht

Het internationaal en Europees belastingrecht vormt een complex en dynamisch rechtsgebied, cruciaal voor bedrijven en individuen die grensoverschrijdend actief zijn. Dit artikel duikt in de fundamenten van deze rechtsgebieden, belicht de kernargumenten en illustreert de principes met concrete voorbeelden.

De Grondslagen van Internationaal Belastingrecht

Het internationaal belastingrecht behandelt de heffing van belastingen in situaties waarbij meer dan één land betrokken is. Het doel is om dubbele belasting te vermijden, belastingontwijking tegen te gaan en een eerlijke verdeling van belastinginkomsten tussen landen te bewerkstelligen.

Het Soevereiniteitsbeginsel en Belastingjurisdictie

De basis van het internationaal belastingrecht ligt in het soevereiniteitsbeginsel. Elk land heeft het recht om binnen zijn eigen grenzen belasting te heffen. Dit recht is echter niet onbeperkt. Landen bepalen hun belastingjurisdictie op basis van verschillende aanknopingspunten, zoals:

• Woonplaats: Een land kan belasting heffen over het wereldwijde inkomen van inwoners.
• Bron: Een land kan belasting heffen over inkomen dat binnen zijn grenzen is verdiend (bijvoorbeeld winst van een onderneming of inkomen uit vastgoed).

Conflicten ontstaan wanneer meerdere landen aanspraak maken op dezelfde inkomsten. Om dit op te lossen, spelen belastingverdragen een cruciale rol.

Belastingverdragen: Dubbele Belasting Vermijden

Belastingverdragen zijn overeenkomsten tussen twee landen die specifieke regels bevatten over hoe belasting geheven mag worden in grensoverschrijdende situaties. Ze bevatten onder andere bepalingen over:

• Definities: Duidelijke definities van termen als "inwoner", "vaste inrichting" en "dividend".
• Toewijzingsregels: Regels die bepalen welk land het recht heeft om bepaalde inkomsten te belasten. Dit gebeurt vaak op basis van het vaste inrichting-beginsel (waar de economische activiteit plaatsvindt) of het woonplaatsbeginsel.
• Methoden ter voorkoming van dubbele belasting: Vaak wordt dubbele belasting voorkomen door een vrijstellingsmethode (het bronland heft belasting, en het woonland stelt dat inkomen vrij) of een verrekeningsmethode (het woonland heft belasting, maar verrekent de belasting die in het bronland is betaald).

Voorbeeld: Een Nederlands bedrijf heeft een vaste inrichting in Duitsland. Winsten die aan de vaste inrichting in Duitsland zijn toe te rekenen, worden in Duitsland belast. Het belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland bepaalt vervolgens hoe Nederland dubbele belasting op deze winsten voorkomt (bijvoorbeeld door een verrekening van de Duitse belasting).

Transfer Pricing: Het Probleem van Verrekenprijzen

Transfer pricing betreft de prijzen die concernondernemingen onderling hanteren voor goederen, diensten en intellectueel eigendom. Het manipuleren van verrekenprijzen kan worden gebruikt om winsten te verschuiven naar landen met lagere belastingtarieven. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor belastingdiensten wereldwijd.

De arm's length principle is de internationale standaard voor verrekenprijzen. Dit principe vereist dat verrekenprijzen moeten overeenkomen met prijzen die tussen onafhankelijke partijen zouden zijn overeengekomen. De OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) heeft gedetailleerde richtlijnen opgesteld om te bepalen of verrekenprijzen voldoen aan het arm's length principle.

Voorbeeld: Een Iers bedrijf verkoopt producten aan haar dochteronderneming in Nederland voor een kunstmatig lage prijs. Hierdoor wordt de winst in Ierland (waar de belasting laag is) groter, en de winst in Nederland kleiner. De Nederlandse belastingdienst zal in dit geval waarschijnlijk een correctie aanbrengen op de verrekenprijs, en extra belasting heffen.

De Grondslagen van Europees Belastingrecht

Het Europees belastingrecht vloeit voort uit het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU) en de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU). Het heeft als doel de interne markt te bevorderen door belemmeringen voor het vrije verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen weg te nemen. Dit heeft directe gevolgen voor de nationale belastingstelsels van de lidstaten.

De Vier Vrijheden en Nationale Belastingwetgeving

De vier vrijheden vormen de kern van de interne markt. Nationale belastingwetgeving mag deze vrijheden niet onnodig beperken. Dit betekent dat fiscale regels die discrimineren tussen ingezetenen en niet-ingezetenen, of tussen binnenlandse en buitenlandse transacties, in strijd kunnen zijn met het EU-recht.

• Vrij verkeer van goederen: Verbiedt discriminerende belastingen op ingevoerde goederen.
• Vrij verkeer van diensten: Verbiedt beperkingen op het verrichten van diensten door ondernemingen gevestigd in andere lidstaten.
• Vrij verkeer van kapitaal: Verbiedt beperkingen op investeringen en kapitaaloverdrachten tussen lidstaten.
• Vrij verkeer van personen: Verbiedt discriminerende behandeling van werknemers en zelfstandigen die in een andere lidstaat werken.

Het HvJEU heeft in talloze zaken uitspraken gedaan over de verenigbaarheid van nationale belastingregels met het EU-recht. Deze jurisprudentie heeft geleid tot belangrijke veranderingen in de nationale belastingwetgeving van de lidstaten.

Voorbeeld: Een Duitse werknemer die in Nederland werkt, moet op dezelfde manier behandeld worden als een Nederlandse werknemer met betrekking tot aftrekposten en andere fiscale voordelen. Een discriminerende behandeling zou in strijd zijn met het vrije verkeer van personen.

Harmonisatie van Belastingwetgeving

Naast de vier vrijheden streeft de EU ook naar harmonisatie van bepaalde belastingwetgeving, met name op het gebied van omzetbelasting (btw) en vennootschapsbelasting. Deze harmonisatie is bedoeld om de interne markt verder te integreren en belastingontwijking te bestrijden.

• Btw: De EU heeft een gemeenschappelijk btw-stelsel, dat is gebaseerd op een aantal richtlijnen. Deze richtlijnen bevatten regels over de heffing van btw, de btw-tarieven en de btw-aftrek.
• Vennootschapsbelasting: De EU heeft een aantal richtlijnen aangenomen die betrekking hebben op de vennootschapsbelasting, zoals de Moeder-Dochterrichtlijn en de Fusierichtlijn. Deze richtlijnen hebben als doel om dubbele belasting van winstuitkeringen en fusies te voorkomen.

Hoewel er aanzienlijke harmonisatie heeft plaatsgevonden, blijven er verschillen bestaan tussen de nationale belastingstelsels van de lidstaten. Dit komt doordat belastingheffing nog steeds grotendeels een nationale competentie is.

Data: Het gemiddelde vennootschapsbelastingtarief in de EU varieert aanzienlijk per lidstaat. Dit verschil kan leiden tot belastingplanning en winstverschuiving.

De Toekomst van Internationaal en Europees Belastingrecht

Het internationaal en Europees belastingrecht blijft in beweging. De digitalisering van de economie en de toenemende globalisering stellen nieuwe uitdagingen aan de belastingstelsels. Initiatieven zoals het BEPS-project (Base Erosion and Profit Shifting) van de OESO en de plannen van de EU voor een eerlijke belastingheffing in de digitale economie zijn erop gericht om deze uitdagingen aan te pakken.

Conclusie: Het internationaal en Europees belastingrecht is een complex en belangrijk rechtsgebied dat voortdurend evolueert. Het is essentieel voor bedrijven en individuen die grensoverschrijdend actief zijn om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen en professioneel advies in te winnen. Blijf geïnformeerd, onderzoek uw opties en zorg ervoor dat uw belastingstrategie compliant is met zowel nationale als internationale wetgeving.