Hoeveel Nsb Ers Waren Er In Nederland

Het onderwerp van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) in Nederland is beladen. Het roept beelden op van collaboratie, verraad en een donkere periode in onze geschiedenis. Voor velen is het moeilijk te begrijpen hoe Nederlanders zich konden aansluiten bij een beweging die zo radicaal en uiteindelijk zo destructief bleek. In dit artikel gaan we in op de vraag: hoeveel NSB'ers waren er in Nederland? Daarbij proberen we de context te schetsen en de verschillende factoren die een rol speelden te begrijpen.

Aantallen en Groei

Het exacte aantal NSB-leden is moeilijk met absolute zekerheid vast te stellen. Lidmaatschapsregistraties waren niet altijd compleet en de aantallen fluctueerden gedurende de oorlogsjaren. Wel kunnen we een redelijk beeld schetsen op basis van beschikbare gegevens.

Voor de oorlog: De NSB werd opgericht in 1931 door Anton Mussert. In de beginjaren was de aanhang beperkt. Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 1935 behaalde de NSB een relatief succes, met ongeveer 8% van de stemmen. Dit leidde tot een toename van het ledenaantal.

Tijdens de oorlog: De Duitse bezetting in mei 1940 veranderde de situatie drastisch. De NSB kreeg de wind in de zeilen, gesteund door de bezetter. Ledenwerving werd intensiever en de aantallen stegen aanzienlijk. Velen zagen wellicht kansen in een nieuwe orde, of voelden zich aangetrokken tot de beloftes van een sterk en georganiseerd Nederland.

De piek van de NSB

Het hoogtepunt van het NSB-ledenbestand lag vermoedelijk in 1943. Schattingen lopen uiteen, maar men spreekt doorgaans van ongeveer 100.000 leden. Dit is een aanzienlijk aantal, maar relatief gezien nog steeds een klein percentage van de totale Nederlandse bevolking van destijds, die rond de 9 miljoen lag.

• Beginjaren (1931-1940): Langzame groei, enkele tienduizenden leden.
• Oorlogsjaren (1940-1945): Sterke toename, piek rond 100.000 leden.

Waarom werden mensen NSB'er?

De vraag waarom mensen zich aansloten bij de NSB is complex en kent geen simpel antwoord. Verschillende factoren speelden een rol:

• Politieke overtuiging: Sommigen waren daadwerkelijk overtuigd van het nationaalsocialistische gedachtegoed. Ze geloofden in een autoritaire staat, een sterke leider en een "nationale wederopstanding".
• Economische motieven: De crisis van de jaren '30 had veel mensen in armoede gebracht. De NSB beloofde werk en welvaart, wat aantrekkelijk kon zijn voor de werklozen en de armen.
• Opportunisme: Anderen zagen de NSB als een manier om carrière te maken of persoonlijke voordelen te behalen. Met de steun van de bezetter lagen er kansen open voor NSB-leden, bijvoorbeeld in de administratie of de politie.
• Angst: In een bezet land heerste angst. Sommigen sloten zich aan bij de NSB uit angst voor represailles, of in de hoop bescherming te genieten.
• Anticommunisme: De NSB presenteerde zich als een bolwerk tegen het communisme, wat voor sommige mensen een reden was om zich aan te sluiten.
• Onvrede met de bestaande orde: Er was een gevoel van onvrede met de politieke elite en de democratie, die door sommigen als zwak en ineffectief werd gezien. De NSB bood een alternatief.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de motieven per individu verschilden. Het was geen homogene groep, maar een verzameling mensen met uiteenlopende achtergronden en beweegredenen.

De Impact van de NSB

Ondanks dat de NSB een relatief kleine minderheid vormde, had de beweging een enorme impact op de Nederlandse samenleving tijdens de Tweede Wereldoorlog. De NSB speelde een belangrijke rol in de collaboratie met de Duitse bezetter. NSB-leden bekleedden belangrijke posities in het bestuur, de politie en het bedrijfsleven, en droegen bij aan de onderdrukking van de bevolking, de vervolging van Joden en de deportatie van dwangarbeiders.

De gevolgen van de NSB-collaboratie waren verstrekkend en hebben diepe wonden geslagen in de Nederlandse samenleving. Het vertrouwen in elkaar werd beschadigd, families werden verscheurd en de herinnering aan de oorlog is tot op de dag van vandaag levendig.

Counterpoints: Relativering en Nuancering

Het is belangrijk om te erkennen dat de geschiedenis complex is en dat er verschillende perspectieven bestaan. Sommige historici benadrukken dat het aantal NSB-leden relatief klein was in vergelijking met de totale bevolking, en dat het verzet tegen de bezetter veel breder gedragen werd. Ook wordt er gewezen op het feit dat niet alle NSB-leden even actief waren in de collaboratie, en dat sommigen wellicht spijt hebben gehad van hun keuze. Deze nuances zijn belangrijk om een evenwichtig beeld te krijgen van de geschiedenis.

Echter, het relatief kleine aantal NSB'ers doet niets af aan de enorme schade die ze hebben aangericht. Elke collaborateur was er één te veel, en de impact van hun daden op de slachtoffers en de samenleving als geheel mag niet worden gebagatelliseerd.

De NSB Vandaag: Lessen voor de toekomst

De NSB bestaat niet meer, maar de lessen uit die tijd zijn nog steeds relevant. Het is belangrijk om te blijven herinneren aan de gevaren van extremisme, racisme en fascisme. We moeten waakzaam zijn voor signalen van haat en uitsluiting, en opkomen voor een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt.

Het bestuderen van de NSB en haar aanhang kan ons helpen te begrijpen hoe mensen kunnen radicaliseren en zich laten verleiden tot extremistische ideologieën. Door deze mechanismen te begrijpen, kunnen we beter voorkomen dat dergelijke bewegingen opnieuw ontstaan.

Wat kunnen we leren?

• Waakzaamheid: Wees alert op signalen van haat en uitsluiting.
• Dialoog: Ga in gesprek met mensen die andere meningen hebben, en probeer elkaar te begrijpen.
• Kritisch denken: Stel vragen bij informatie en wees niet blind voor propaganda.
• Solidariteit: Kom op voor de rechten van anderen, en laat niemand alleen staan.

Conclusie

Het aantal NSB'ers in Nederland lag rond de 100.000 op het hoogtepunt, wat een klein percentage van de totale bevolking vertegenwoordigde. Echter, de impact van de NSB op de Nederlandse samenleving was enorm en heeft diepe wonden geslagen. De motieven om lid te worden waren divers, en de gevolgen van de collaboratie waren verstrekkend. Het is belangrijk om de geschiedenis van de NSB te blijven bestuderen, zodat we lessen kunnen trekken voor de toekomst en een samenleving kunnen bouwen waarin extremisme en haat geen kans krijgen.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de fouten uit het verleden niet herhaald worden?