Mag Een Helpende Plus Insuline Toedienen

Het is een vraag die vaak opkomt, en terecht: mag een helpende plus, een zorgverlener met net iets meer bevoegdheden dan een reguliere helpende, insuline toedienen? Het antwoord is complex en hangt af van verschillende factoren, waaronder de specifieke situatie van de cliënt, de interne procedures van de zorginstelling en de geldende wet- en regelgeving. Veel mensen die zorg nodig hebben en hun naasten, worstelen met deze vraag. Ze willen zeker weten dat de zorg veilig en deskundig is, en dat tegelijkertijd zo min mogelijk onnodige bureaucratie in de weg staat. We begrijpen die behoefte volkomen.

De wettelijke context

Om te beginnen is het belangrijk om naar de wettelijke kaders te kijken. In Nederland is het toedienen van medicatie, waaronder insuline, in principe voorbehouden aan bevoegde professionals, zoals verpleegkundigen en artsen. Dit is vastgelegd in de Wet BIG (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg). De wet beschermt cliënten tegen ondeskundig handelen. Echter, er zijn uitzonderingen en nuances.

Een cruciale uitzondering is de mogelijkheid van voorbehouden handelingen. Dit zijn handelingen die normaal gesproken alleen door bevoegde professionals mogen worden uitgevoerd, maar die onder bepaalde voorwaarden gedelegeerd kunnen worden aan anderen. Denk hierbij aan een helpende plus die na scholing en onder toezicht van een verpleegkundige, insuline mag toedienen.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de naleving van de Wet BIG en de kwaliteit van de zorg. Zij stellen duidelijke eisen aan het delegeren van voorbehouden handelingen. Dit omvat onder meer:

Een bekwaamheidsverklaring voor de zorgverlener die de handeling gaat uitvoeren.
Duidelijke protocollen en richtlijnen.
Toezicht door een bevoegd professional.
Een individueel zorgplan waarin de noodzaak en de veiligheid van de delegatie zijn vastgelegd.

De rol van de zorginstelling

Naast de wet- en regelgeving speelt de zorginstelling zelf een cruciale rol. Zij zijn verantwoordelijk voor het opstellen van interne procedures en protocollen met betrekking tot medicatiebeheer en het delegeren van taken. Deze procedures moeten in overeenstemming zijn met de Wet BIG en de richtlijnen van de IGJ.

Een zorginstelling moet aantonen dat ze voldoende waarborgen hebben ingebouwd om de veiligheid van de cliënt te garanderen. Dit betekent onder meer dat:

Er een duidelijke competentiebeoordeling plaatsvindt voordat een helpende plus insuline mag toedienen.
De helpende plus voldoende geschoold en getraind is in de juiste techniek en de risico's van insulinetoediening.
Er een noodplan is voor het geval er zich complicaties voordoen, zoals een hypo- of hyperglykemie.
De zorginstelling regelmatig evalueert of de delegatie nog steeds verantwoord is.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de eindverantwoordelijkheid altijd bij de verpleegkundige of arts blijft liggen. Zij zijn verantwoordelijk voor het beoordelen of de delegatie verantwoord is en voor het geven van de juiste instructies en begeleiding.

Individuele casus: Mevrouw Jansen

Stel je voor: mevrouw Jansen, een 80-jarige dame met diabetes type 2. Ze woont zelfstandig, maar heeft hulp nodig bij het toedienen van haar insuline. Haar vaste helpende plus, Fatima, komt drie keer per dag langs. Fatima heeft een speciale training gevolgd en is bekwaam bevonden om insuline toe te dienen. De verpleegkundige van de thuiszorg heeft een individueel zorgplan opgesteld waarin staat beschreven hoe Fatima de insuline moet toedienen en wat ze moet doen bij eventuele problemen. De huisarts is ook op de hoogte van de situatie.

In dit geval is het, onder de juiste voorwaarden, mogelijk dat Fatima mevrouw Jansen insuline toedient. Het is echter cruciaal dat alle betrokken partijen (mevrouw Jansen, Fatima, de verpleegkundige, de huisarts en de zorginstelling) zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheden en dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt.

De positie van de cliënt

De cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, speelt een centrale rol in het proces van delegatie. Zij hebben het recht om geïnformeerd te worden over de voor- en nadelen van de delegatie en om toestemming te geven. Het is essentieel dat de cliënt zich veilig en vertrouwd voelt bij de zorgverlener die de insuline toedient.

Als een cliënt zich niet comfortabel voelt bij het idee dat een helpende plus insuline toedient, dan moet dit gerespecteerd worden. In dat geval moet er gezocht worden naar een andere oplossing, bijvoorbeeld door een verpleegkundige in te schakelen.

Het is belangrijk om te onthouden dat de wensen en behoeften van de cliënt altijd voorop staan. De zorg moet persoonsgericht zijn en afgestemd op de individuele situatie.

Praktische tips

Wat kunt u doen als u met deze vraag te maken krijgt?

Vraag het na: Neem contact op met de zorginstelling of de verpleegkundige en vraag naar de mogelijkheden en de voorwaarden voor delegatie van insulinetoediening.
Wees kritisch: Vraag naar de opleiding en ervaring van de helpende plus en naar de protocollen die de zorginstelling hanteert.
Geef uw mening: Bespreek uw wensen en bezwaren met de zorgverleners en zorg ervoor dat uw stem gehoord wordt.
Blijf alert: Let op eventuele veranderingen in de gezondheidstoestand van de cliënt en meld deze direct aan de zorgverleners.
Vertrouw op uw gevoel: Als u zich niet veilig voelt bij de situatie, trek dan aan de bel.

Het is ook raadzaam om contact op te nemen met patiëntenorganisaties, zoals de Diabetesvereniging Nederland (DVN). Zij kunnen u voorzien van informatie en advies.

Conclusie

Het toedienen van insuline door een helpende plus is onder bepaalde voorwaarden mogelijk, maar het is geen vanzelfsprekendheid. Het vereist een zorgvuldige afweging van de risico's en de voordelen, een adequate scholing en training, duidelijke protocollen en richtlijnen, en een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen. De veiligheid en het welzijn van de cliënt moeten altijd voorop staan.

Het is belangrijk om te onthouden dat de wetgeving en de richtlijnen met betrekking tot het delegeren van voorbehouden handelingen kunnen veranderen. Het is daarom raadzaam om regelmatig de actuele informatie te raadplegen bij de IGJ en andere relevante instanties.

Uiteindelijk gaat het erom dat de zorg zo georganiseerd is dat de cliënt de beste mogelijke ondersteuning krijgt, afgestemd op zijn of haar individuele behoeften en wensen. Een open communicatie en een goede samenwerking zijn hierbij essentieel.