Wat Doet Insuline Bij Diabetes

Diabetes is een chronische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Een centraal element in de behandeling van diabetes, vooral bij type 1 en soms ook bij type 2, is insuline. Maar wat doet insuline precies in het lichaam, en waarom is het zo essentieel voor mensen met diabetes?

Wat is Insuline en Waarom is het Belangrijk?

Insuline is een hormoon dat wordt geproduceerd door de bèta-cellen in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier (pancreas). De belangrijkste functie van insuline is het reguleren van de bloedglucosewaarde, oftewel de hoeveelheid suiker (glucose) in het bloed.

De Rol van Insuline bij Glucoseopname

Na een maaltijd worden koolhydraten afgebroken tot glucose. Deze glucose komt in de bloedbaan terecht. Zonder insuline kan glucose niet efficiënt vanuit het bloed naar de cellen getransporteerd worden. Insuline fungeert als een sleutel die de deuren van de cellen opent, waardoor glucose naar binnen kan en gebruikt kan worden als brandstof.

Denk hierbij aan spiercellen, vetcellen en levercellen. Deze cellen gebruiken de glucose direct voor energie, of slaan het op als glycogeen (in de lever en spieren) of als vet (in vetcellen) voor later gebruik.

Insuline en de Lever

De lever speelt een cruciale rol in de glucosehuishouding. Insuline stimuleert de lever om glucose op te nemen en om te zetten in glycogeen, een vorm van opgeslagen glucose. Wanneer de bloedglucosewaarde daalt, bijvoorbeeld tussen maaltijden of tijdens inspanning, kan de lever glycogeen weer afbreken tot glucose en teruggeven aan het bloed. Insuline helpt dus de lever om de bloedglucosewaarde in evenwicht te houden.

Wat Gebeurt er bij Diabetes?

Bij mensen met diabetes is de werking van insuline verstoord. Er zijn twee hoofdtypen diabetes:

Type 1 Diabetes

Bij type 1 diabetes produceert de alvleesklier geen of nauwelijks insuline. Dit komt doordat het immuunsysteem de insulineproducerende bèta-cellen in de alvleesklier aanvalt en vernietigt. Mensen met type 1 diabetes zijn dus volledig afhankelijk van externe insuline, die ze via injecties of een insulinepomp toedienen.

Zonder insuline kan de glucose niet in de cellen komen, waardoor de bloedglucosewaarde enorm stijgt. Dit kan leiden tot ernstige complicaties, zoals diabetische ketoacidose (DKA), een levensbedreigende situatie.

Type 2 Diabetes

Bij type 2 diabetes is er vaak sprake van insulineresistentie. Dit betekent dat de cellen in het lichaam minder gevoelig zijn geworden voor insuline. De alvleesklier produceert in eerste instantie nog wel insuline, maar vaak niet genoeg om de bloedglucosewaarde op een normaal niveau te houden. Uiteindelijk kan de alvleesklier ook uitgeput raken en minder insuline gaan produceren.

Type 2 diabetes wordt vaak geassocieerd met overgewicht, weinig lichaamsbeweging en een ongezond voedingspatroon. In veel gevallen kan type 2 diabetes in eerste instantie behandeld worden met leefstijlaanpassingen (voeding en beweging) en orale medicatie. Echter, in sommige gevallen is ook insuline-therapie nodig om de bloedglucosewaarde te reguleren.

De Verschillende Soorten Insuline

Er zijn verschillende soorten insuline beschikbaar, die verschillen in hun werkingsduur en snelheid van werking. De keuze voor een bepaald type insuline hangt af van de individuele behoeften en het behandelplan dat de arts heeft opgesteld.

Snelwerkende Insuline (Bolusinsuline)

Snelwerkende insuline, zoals insuline lispro (Humalog), insuline aspart (Novolog) en insuline glulisine (Apidra), begint binnen 15 minuten te werken en bereikt zijn piek na ongeveer 1 tot 2 uur. De werkingsduur is ongeveer 3 tot 5 uur. Deze insuline wordt vaak gebruikt vóór de maaltijd om de bloedglucosepiek na het eten op te vangen.

Kortwerkende Insuline (Bolusinsuline)

Kortwerkende insuline, ook wel reguliere insuline genoemd (bijvoorbeeld Humulin R of Novolin R), begint ongeveer 30 minuten tot 1 uur na injectie te werken, bereikt zijn piek na 2 tot 3 uur en werkt ongeveer 5 tot 8 uur. Ook deze insuline wordt voor de maaltijd toegediend, maar vereist een langere wachttijd tussen injectie en maaltijd.

Intermediairwerkende Insuline (Basale Insuline)

Intermediairwerkende insuline, zoals NPH-insuline (Humulin N, Novolin N), begint ongeveer 1 tot 2 uur na injectie te werken, bereikt zijn piek na 4 tot 12 uur en werkt ongeveer 12 tot 18 uur. Deze insuline wordt gebruikt om een basale insulinebehoefte te dekken, dat wil zeggen de insuline die het lichaam nodig heeft tussen de maaltijden en 's nachts.

Langwerkende Insuline (Basale Insuline)

Langwerkende insuline, zoals insuline glargine (Lantus, Toujeo) en insuline detemir (Levemir), begint geleidelijk te werken en heeft een relatief vlak werkingsprofiel. De werkingsduur kan tot 24 uur zijn. Deze insuline wordt ook gebruikt om een basale insulinebehoefte te dekken en zorgt voor een stabiele bloedglucosewaarde gedurende de dag en nacht.

Ultra-langwerkende Insuline (Basale Insuline)

Ultra-langwerkende insuline, zoals insuline degludec (Tresiba), heeft een zeer lange werkingsduur van meer dan 42 uur. Dit zorgt voor een nog stabielere bloedglucosewaarde en minder variatie in de insulinebehoefte.

Hoe Wordt Insuline Toegediend?

Insuline kan op verschillende manieren worden toegediend:

• Injecties: Insuline wordt meestal toegediend via injecties met behulp van een insulinepen of een spuit. De injectie wordt meestal onderhuids (subcutaan) gegeven, bijvoorbeeld in de buik, arm of dij.
• Insulinepomp: Een insulinepomp is een klein apparaat dat continu een kleine hoeveelheid insuline afgeeft (basale insuline) via een katheter die onder de huid is ingebracht. De gebruiker kan ook handmatig een extra dosis insuline (bolus) toedienen voor de maaltijden.

Real-World Voorbeelden en Data

Uit onderzoek blijkt dat een goede regulatie van de bloedglucosewaarde met behulp van insuline de kans op complicaties van diabetes aanzienlijk kan verminderen. De Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) liet zien dat intensieve insulinebehandeling bij mensen met type 1 diabetes de kans op oogschade (retinopathie), nierziekte (nefropathie) en zenuwschade (neuropathie) met 50-75% kon verminderen.

Ook bij mensen met type 2 diabetes is insuline effectief in het reguleren van de bloedglucosewaarde en het verminderen van complicaties. Uit de UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) bleek dat insulinebehandeling bij mensen met type 2 diabetes de kans op hart- en vaatziekten kon verminderen.

Data van de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) laten zien dat het aantal mensen met diabetes in Nederland toeneemt. Een goede behandeling met insuline, indien nodig, is essentieel om de gezondheid van deze mensen te waarborgen.

Conclusie

Insuline is een levensreddend hormoon voor mensen met type 1 diabetes en een belangrijke behandeloptie voor mensen met type 2 diabetes. Het zorgt ervoor dat glucose vanuit het bloed naar de cellen getransporteerd kan worden, waar het als brandstof gebruikt kan worden. Een goede regulatie van de bloedglucosewaarde met behulp van insuline is cruciaal om complicaties van diabetes te voorkomen en een goede kwaliteit van leven te behouden.

Als u diabetes heeft, is het belangrijk om regelmatig uw bloedglucosewaarde te meten en uw behandelplan nauwkeurig te volgen. Bespreek eventuele vragen of zorgen met uw arts of diabetesverpleegkundige. Een goede zelfmanagement van uw diabetes, inclusief de juiste insulinetherapie, kan u helpen om gezond en actief te blijven.