Welke Complicaties Kunnen Ontstaan Als Gevolg Van Katheteriseren

We begrijpen het. Het idee van katheteriseren kan beangstigend zijn. Het is een intieme procedure, en het is volkomen normaal dat je je zorgen maakt over mogelijke complicaties. Dit artikel is bedoeld om je gerust te stellen door eerlijke, duidelijke informatie te bieden over de mogelijke problemen die kunnen ontstaan, en vooral, wat je eraan kunt doen.

Het gaat niet om het zaaien van angst, maar om inzicht. Kennis stelt je in staat om actie te ondernemen, vragen te stellen en samen met je zorgverlener de beste beslissingen te nemen voor jouw gezondheid.

Wat is Katheteriseren eigenlijk?

Laten we beginnen met een korte uitleg. Katheteriseren is het inbrengen van een dunne, flexibele buis (de katheter) in de blaas om urine af te voeren. Dit kan nodig zijn als je blaas zichzelf niet (volledig) kan legen, bijvoorbeeld na een operatie, bij bepaalde neurologische aandoeningen, of bij een vergrote prostaat.

Er zijn verschillende soorten katheterisatie:

Intermitterende katheterisatie (IK): Je brengt de katheter zelf in, leegt je blaas, en verwijdert de katheter weer. Dit gebeurt meerdere keren per dag.
Verblijfskatheterisatie: De katheter blijft continu in de blaas zitten. Er zijn twee types:
- Urethrale verblijfskatheter: De katheter wordt via de urethra (plasbuis) ingebracht.
- Suprapubische verblijfskatheter: De katheter wordt via een kleine opening in de buikwand direct in de blaas ingebracht.

De Mogelijke Complicaties - En Wat Je Eraan Kunt Doen

Hoewel katheteriseren in veel gevallen een essentiële procedure is, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de potentiële risico's. We bespreken de meest voorkomende complicaties en wat je eraan kunt doen.

1. Urineweginfecties (UWI's)

Dit is de meest voorkomende complicatie. Bacteriën kunnen via de katheter in de blaas terechtkomen en daar een infectie veroorzaken.

Symptomen van een UWI kunnen zijn:

Koorts
Rillingen
Pijn in de onderbuik of rug
Verhoogde aandrang om te plassen
Pijn bij het plassen (indien mogelijk)
Troebel of stinkende urine
Verwardheid (vooral bij ouderen)

Wat kun je doen om UWI's te voorkomen?

Goede hygiëne: Was je handen grondig met zeep en water voor en na het katheteriseren. Reinig het gebied rond de urethra zorgvuldig.
Gebruik steriele materialen: Gebruik bij intermitterende katheterisatie altijd een nieuwe, steriele katheter.
Voldoende drinken: Veel water drinken helpt om de blaas te spoelen en bacteriën weg te werken.
Juiste katheterisatie-techniek: Volg de instructies van je zorgverlener nauwkeurig op.
Overleg met je arts: Bespreek met je arts of preventieve maatregelen zoals cranberry-supplementen of methenamine geschikt zijn voor jou. Er is echter geen sluitend bewijs voor de effectiviteit van cranberry-supplementen in het voorkomen van UWI's.

Behandeling van een UWI: Een UWI wordt meestal behandeld met antibiotica. Het is belangrijk om de kuur volledig af te maken, zelfs als de symptomen verdwijnen.

2. Beschadiging van de urethra

Het inbrengen van de katheter kan, vooral bij herhaalde katheterisatie, de urethra beschadigen. Dit kan leiden tot pijn, bloeding en op de lange termijn tot vernauwingen (stricturen).

Wat kun je doen om beschadiging te voorkomen?

Voorzichtigheid: Breng de katheter langzaam en voorzichtig in. Forceer de katheter nooit.
Gebruik de juiste maat katheter: Een te grote katheter kan de urethra beschadigen.
Voldoende glijmiddel: Gebruik voldoende steriel glijmiddel om de katheter soepel in te brengen.
Leer de juiste techniek: Laat je goed instrueren door een ervaren zorgverlener.

Behandeling van urethrale beschadiging: Kleine beschadigingen genezen vaak vanzelf. Bij ernstiger beschadigingen kan een operatie nodig zijn.

3. Blaasstenen

Een verblijfskatheter kan de vorming van blaasstenen bevorderen. Dit komt omdat de katheter een oppervlak biedt waarop mineralen uit de urine kunnen neerslaan.

Symptomen van blaasstenen kunnen zijn:

Pijn in de onderbuik
Bloed in de urine
Moeite met plassen (indien mogelijk)
Terugkerende UWI's

Wat kun je doen om blaasstenen te voorkomen?

Voldoende drinken: Net als bij UWI's helpt veel drinken om de blaas te spoelen.
Regelmatige katheterspoelingen: In overleg met je arts kan het nuttig zijn om de katheter regelmatig te spoelen om de vorming van stenen te voorkomen.

Behandeling van blaasstenen: Blaasstenen kunnen worden verwijderd via een operatie of via een endoscopische procedure (waarbij een kleine camera via de urethra in de blaas wordt ingebracht).

4. Blaaskrampen

Een katheter kan de blaas irriteren en leiden tot blaaskrampen. Deze krampen kunnen pijnlijk zijn en leiden tot urineverlies rond de katheter.

Wat kun je doen om blaaskrampen te verminderen?

Medicatie: Je arts kan medicatie voorschrijven om de blaasspieren te ontspannen.
Voldoende drinken: Uitdroging kan blaaskrampen verergeren.
Aanpassing van de katheter: Soms kan een andere maat of type katheter de krampen verminderen.

5. Allergische reacties

In zeldzame gevallen kan er een allergische reactie optreden op het materiaal van de katheter (bijvoorbeeld latex). Symptomen kunnen zijn huiduitslag, jeuk, of ademhalingsproblemen.

Wat kun je doen?

Kies een latexvrije katheter: Als je een latexallergie hebt, gebruik dan een katheter gemaakt van siliconen of een ander latexvrij materiaal.

6. Bloedingen

Bloedingen kunnen optreden tijdens het inbrengen of verwijderen van de katheter, met name bij beschadiging van de urethra. Meestal is dit minimaal en van voorbijgaande aard.

Wat kun je doen?

Voorzichtigheid: Breng de katheter langzaam en voorzichtig in.
Voldoende glijmiddel: Gebruik voldoende glijmiddel.
Raadpleeg je arts: Bij hevige of aanhoudende bloedingen is het belangrijk om je arts te raadplegen.

7. Verstopping van de katheter

De katheter kan verstopt raken door bloedstolsels, slijm of afzettingen van mineralen. Dit kan leiden tot urineverlies rond de katheter of tot pijn en ongemak.

Wat kun je doen om verstopping te voorkomen?

Voldoende drinken: Helpt om de urine vloeibaar te houden.
Regelmatige spoelingen: In overleg met je arts kan het nuttig zijn om de katheter regelmatig te spoelen.

Wat te doen bij verstopping? Probeer de katheter voorzichtig te spoelen met steriel water of fysiologisch zout. Als dit niet lukt, neem dan contact op met je zorgverlener.

Contra argumenten en nuances

Soms wordt gesuggereerd dat alternatieve methoden, zoals suprapubische katheterisatie, minder risico op UWI's zouden geven. Echter, onderzoek hiernaar is niet eenduidig. Suprapubische katheterisatie brengt ook eigen risico's met zich mee, zoals infectie van de insteekopening en beschadiging van de darmen bij het inbrengen. De keuze voor een bepaalde katheterisatiemethode is altijd een individuele afweging in overleg met de arts, waarbij de voor- en nadelen zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen.

Een ander argument is dat een korte periode van katheterisatie (bijvoorbeeld na een operatie) minder risico's met zich meebrengt dan langdurige katheterisatie. Dit is over het algemeen waar. Hoe langer de katheter in situ is, hoe groter de kans op complicaties. Daarom is het belangrijk om de noodzaak van katheterisatie regelmatig te evalueren en de katheter zo snel mogelijk te verwijderen zodra dit medisch verantwoord is.

Belangrijk: Communicatie met je Zorgverlener

Het allerbelangrijkste is om open en eerlijk te communiceren met je zorgverlener. Vertel over je zorgen, stel vragen en meld eventuele symptomen die je ervaart. Samen kunnen jullie de beste strategie bepalen om complicaties te voorkomen en te behandelen.

Oplossingsgericht Denken

Het is belangrijk om te onthouden dat de meeste complicaties te voorkomen of te behandelen zijn. Door de juiste maatregelen te nemen en alert te zijn op mogelijke problemen, kun je de risico's minimaliseren en een comfortabel leven leiden met een katheter.

Denk eraan: jij bent niet alleen. Er zijn veel mensen die katheteriseren en een normaal, actief leven leiden. Met de juiste begeleiding en zorg kun jij dat ook.

Wees proactief, stel vragen en werk samen met je zorgverlener. Je hebt de controle over je eigen gezondheid.

Wat zijn jouw grootste zorgen met betrekking tot katheteriseren? Bespreek deze met je arts, zodat jullie samen tot een passende oplossing kunnen komen.