Wetboek Van Strafrecht Artikel 138

Laten we eerlijk zijn: niemand wil zich ooit hoeven verdiepen in het Wetboek van Strafrecht. De kans dat je er vrijwillig in duikt is klein, tenzij je er beroepsmatig mee te maken hebt of, helaas, in een situatie terecht bent gekomen waarin je gedwongen wordt de wet te raadplegen. Een van die artikelen die je aandacht kan trekken is Artikel 138, dat gaat over huisvredebreuk. Een term die misschien afstandelijk klinkt, maar in de praktijk een grote impact kan hebben.

Dit artikel is relevant voor ons allemaal, of je nu huurder, huiseigenaar, of simpelweg een burger bent die de regels van de samenleving wil respecteren. Begrijpen wat huisvredebreuk inhoudt, kan je helpen te voorkomen dat je onbedoeld de wet overtreedt, of juist te weten wat je rechten zijn als je slachtoffer bent van zo'n overtreding.

Wat staat er precies in Artikel 138 van het Wetboek van Strafrecht?

Artikel 138, kort gezegd, stelt strafbaar het wederrechtelijk binnendringen van een woning, erf, besloten lokaal, of een daarbij behorend erf. Het gaat dus niet alleen om het letterlijk betreden van een huis, maar ook om bijvoorbeeld een afgesloten tuin of een winkel na sluitingstijd.

De kernwoorden hier zijn: wederrechtelijk en binnendringen. "Wederrechtelijk" betekent dat je geen recht hebt om er te zijn. Je hebt geen toestemming van de bewoner of eigenaar, of er is geen andere wettelijke basis die je toegang verleent. "Binnendringen" betekent meer dan alleen even over de drempel stappen. Het impliceert een zekere mate van doordringing, het betreden van de beschermde ruimte.

De precieze formulering van Artikel 138 luidt ongeveer als volgt (de exacte tekst kan per bron verschillen, maar de essentie blijft hetzelfde):

"Hij die in een woning, een besloten erf of een besloten lokaal, wederrechtelijk binnendringt of aldaar wederrechtelijk vertoeft, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie."

Dit artikel is dus niet alleen van toepassing op particuliere woningen, maar ook op andere besloten ruimtes, zoals kantoren, winkels, en zelfs boten die als woning gebruikt worden.

De Elementen van Huisvredebreuk: Wat Maakt het Strafbaar?

Om van huisvredebreuk te kunnen spreken, moeten een aantal elementen aanwezig zijn:

Een beschermde ruimte: Het moet gaan om een woning, een besloten erf (zoals een tuin met een hek), of een besloten lokaal (zoals een winkel of kantoor).
Wederrechtelijk binnendringen of vertoeven: De persoon moet zonder toestemming of wettelijke basis de ruimte betreden, of er al dan niet rechtmatig zijn binnengekomen, maar daarna wederrechtelijk zijn blijven vertoeven.
Opzet: De persoon moet bewust de ruimte binnendringen of er verblijven zonder toestemming. Een vergissing kan de strafbaarheid wegnemen, al zal dit per geval beoordeeld worden.

Het is cruciaal om te onthouden dat toestemming van de bewoner of eigenaar de strafbaarheid wegneemt. Als je bent uitgenodigd, pleeg je geen huisvredebreuk. Echter, deze toestemming kan ook weer ingetrokken worden. Als je na een duidelijke mededeling dat je moet vertrekken, toch blijft zitten, kun je alsnog schuldig zijn aan huisvredebreuk.

Voorbeelden van Huisvredebreuk

Om het wat concreter te maken, hier een paar voorbeelden:

Inbreken in een woning: Dit is de meest voor de hand liggende vorm van huisvredebreuk.
Een winkel betreden na sluitingstijd: Zonder toestemming van de eigenaar is dit huisvredebreuk.
In de tuin van iemand gaan zitten zonder toestemming: Als de tuin is afgesloten, is dit huisvredebreuk.
Niet weggaan na een verzoek: Als je bent uitgenodigd, maar vervolgens wordt verzocht te vertrekken en je weigert, kan dit als huisvredebreuk worden beschouwd.

De Strafmaat: Wat Kun je Verwachten?

Artikel 138 bepaalt dat huisvredebreuk kan worden bestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden, of een geldboete van de derde categorie. In 2023 betekent dit een boete van maximaal €9.000. De daadwerkelijke straf hangt af van verschillende factoren, zoals de ernst van de inbraak, de omstandigheden, en het eventuele strafblad van de dader.

Vaak wordt bij minder ernstige gevallen, zoals het betreden van een tuin zonder inbraak, een geldboete opgelegd. Bij ernstigere gevallen, zoals een inbraak met braakschade en diefstal, kan de straf hoger uitvallen en kan er ook een gevangenisstraf worden opgelegd.

Uitzonderingen en Nuances: Wanneer is het Geen Huisvredebreuk?

Er zijn situaties waarin het betreden van een andermans terrein geen huisvredebreuk oplevert, ondanks dat er geen toestemming is. Denk bijvoorbeeld aan:

Noodsituaties: Als er sprake is van een brand of een ander levensbedreigende situatie, mag je een woning betreden om hulp te verlenen.
Ambtelijk bevel: Politieagenten of andere bevoegde ambtenaren mogen een woning betreden op basis van een wettelijke bevoegdheid, bijvoorbeeld een huiszoekingsbevel.
Recht van overpad: Als er een gevestigd recht van overpad is, mag je het betreffende terrein betreden om naar je eigen perceel te gaan.

Het is belangrijk te benadrukken dat deze uitzonderingen nauwelijks worden geïnterpreteerd. Er moet echt sprake zijn van een noodzaak of een duidelijke wettelijke basis.

Wat te Doen bij Huisvredebreuk? (Slachtoffer of Beschuldigde)

Als je slachtoffer bent:

Bel de politie: Als je ontdekt dat er is ingebroken, of als je iemand aantreft in je woning zonder toestemming, bel dan direct de politie.
Raak niets aan: Probeer zo min mogelijk aan te raken, om eventuele sporen niet te vernietigen.
Doe aangifte: Doe aangifte bij de politie van de huisvredebreuk. Dit is belangrijk voor het onderzoek en de eventuele vervolging van de dader.
Neem contact op met je verzekering: Als er schade is, neem dan contact op met je verzekering.

Als je beschuldigd wordt van huisvredebreuk:

Neem contact op met een advocaat: Het is cruciaal om juridisch advies in te winnen. Een advocaat kan je adviseren over je rechten en plichten, en je bijstaan tijdens het verhoor en de eventuele rechtszaak.
Blijf kalm en werk mee (maar zwijg indien nodig): Werk mee aan het onderzoek, maar maak geen bekentenissen zonder overleg met je advocaat. Je hebt het recht om te zwijgen.
Verzamel bewijs: Verzamel alle bewijzen die je onschuld kunnen aantonen, zoals getuigenverklaringen of foto's.

Preventie: Hoe Huisvredebreuk te Voorkomen

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Hier een paar tips om huisvredebreuk te voorkomen:

Zorg voor goede beveiliging: Installeer goed hang- en sluitwerk, een alarmsysteem, of camerabewaking.
Maak afspraken met je buren: Vraag je buren om een oogje in het zeil te houden als je op vakantie bent.
Laat geen waardevolle spullen in het zicht liggen: Dit kan inbrekers aantrekken.
Wees alert op verdachte situaties: Meld verdachte personen of situaties bij de politie.

Conclusie

Artikel 138 van het Wetboek van Strafrecht, huisvredebreuk, is een belangrijk artikel dat de privacy en veiligheid van onze woningen en andere besloten ruimtes beschermt. Begrip van dit artikel is essentieel om te voorkomen dat je onbedoeld de wet overtreedt, en om te weten wat je rechten zijn als je slachtoffer bent van huisvredebreuk. Door de regels te respecteren en de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen, kunnen we samen zorgen voor een veiligere en respectvollere samenleving.

Onthoud dat deze informatie slechts een algemeen overzicht is. Voor specifiek juridisch advies is het altijd raadzaam om een jurist te raadplegen.