Droge Mond En Droge Ogen

Voel je je alsof je tong aan je gehemelte plakt en je ogen constant branderig aanvoelen? Je bent zeker niet de enige. Een droge mond en droge ogen, vaak samen voorkomend, kunnen enorm vervelend en belemmerend zijn. Laten we eens kijken wat deze klachten veroorzaakt, wat je eraan kunt doen, en wanneer het tijd is om professionele hulp te zoeken.

Wat zijn droge mond en droge ogen?

Droge mond, ook wel xerostomie genoemd, ontstaat wanneer je speekselklieren niet genoeg speeksel produceren. Speeksel is cruciaal voor het bevochtigen van je mond, het afbreken van voedsel, het neutraliseren van zuren en het bestrijden van bacteriën. Een tekort hieraan kan leiden tot ongemak, moeilijkheden met spreken en slikken, en zelfs een verhoogd risico op tandbederf.

Droge ogen, of keratoconjunctivitis sicca, is een aandoening waarbij je ogen niet genoeg traanvocht produceren, of de kwaliteit van je traanvocht niet goed is. Tranen houden je ogen vochtig en glad, spoelen vuil weg en beschermen je tegen infecties. Symptomen variëren van een zanderig gevoel tot wazig zicht en gevoeligheid voor licht.

Oorzaken van droge mond en droge ogen

De oorzaken van een droge mond en droge ogen zijn divers. Soms zijn ze te wijten aan relatief onschuldige factoren, maar soms kunnen ze ook een teken zijn van een onderliggende aandoening. Hier zijn enkele veelvoorkomende boosdoeners:

Medicatie

Een lange lijst van medicijnen kan droge mond en/of droge ogen veroorzaken als bijwerking. Denk hierbij aan antihistaminica (tegen allergieën), antidepressiva, diuretica (plaspillen) en bepaalde pijnstillers. Als je vermoedt dat je medicatie de oorzaak is, bespreek dit dan met je arts. Mogelijk is er een alternatief beschikbaar of kan de dosering aangepast worden.

Leeftijd

Naarmate we ouder worden, produceren onze speekselklieren en traanklieren van nature minder vocht. Dit is een normaal verouderingsproces, maar kan wel leiden tot meer kans op droge mond en droge ogen.

Aandoeningen

Diverse medische aandoeningen kunnen droge mond en droge ogen veroorzaken. Een bekende is het Syndroom van Sjögren, een auto-immuunziekte waarbij de speeksel- en traanklieren worden aangetast. Andere mogelijke oorzaken zijn diabetes, reumatoïde artritis, lupus en schildklieraandoeningen.

Levensstijlfactoren

Bepaalde gewoontes kunnen ook bijdragen aan droge mond en droge ogen. Roken irriteert de slijmvliezen en vermindert de speekselproductie. Alcohol dehydrateert het lichaam, waardoor de productie van zowel speeksel als traanvocht afneemt. Ook een droge omgeving, bijvoorbeeld door airconditioning of centrale verwarming, kan de symptomen verergeren.

Behandelingen

Sommige medische behandelingen, zoals bestraling van het hoofd-halsgebied bij kanker, kunnen de speekselklieren beschadigen en leiden tot chronische droge mond. Ook chemotherapie kan een tijdelijke droge mond veroorzaken.

Symptomen herkennen

De symptomen van droge mond en droge ogen kunnen variëren in ernst. Het is belangrijk om ze te herkennen, zodat je tijdig maatregelen kunt nemen:

Symptomen van droge mond:

• Een droog, plakkerig gevoel in de mond
• Moeite met slikken, kauwen of spreken
• Een branderig gevoel op de tong
• Heesheid of een droge keel
• Veranderingen in smaak
• Slechte adem
• Verhoogd risico op tandbederf

Symptomen van droge ogen:

• Een zanderig, krasserig gevoel in de ogen
• Branderige, jeukende of rode ogen
• Wazig zicht
• Gevoeligheid voor licht
• Overmatig tranen (paradoxaal, want het is een reactie op de droogte)
• Moeite met het dragen van contactlenzen

Wat kun je zelf doen?

Gelukkig zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om de symptomen van droge mond en droge ogen te verlichten:

Voor droge mond:

• Drink voldoende water: Minstens 1,5 tot 2 liter per dag.
• Vermijd suikerhoudende dranken en frisdrank: Deze kunnen tandbederf verergeren.
• Kauwgum of zuig op suikervrije snoepjes: Dit stimuleert de speekselproductie. Kies bij voorkeur producten met xylitol, dat tandbederf helpt voorkomen.
• Gebruik een mondspoeling zonder alcohol: Alcohol kan de mond verder uitdrogen.
• Adem door je neus: Vooral 's nachts kan ademen door je mond de droogte verergeren.
• Gebruik een luchtbevochtiger: Vooral in de slaapkamer kan dit helpen om de luchtvochtigheid te verhogen.
• Vermijd alcohol en roken: Deze gewoontes verergeren de droge mond.
• Vraag je arts of apotheker naar speekselvervangers: Er zijn verschillende producten verkrijgbaar in de vorm van sprays, gels of tabletten die de speekselproductie nabootsen.

Voor droge ogen:

• Gebruik kunsttranen: Deze zijn verkrijgbaar zonder recept en kunnen de ogen bevochtigen. Er zijn verschillende soorten kunsttranen, dus probeer uit welke het beste werkt voor jou.
• Vermijd droge omgevingen: Probeer airconditioning en rook te vermijden.
• Knipper vaker met je ogen: Vooral tijdens het lezen, werken achter de computer of tv-kijken.
• Gebruik een luchtbevochtiger: Dit kan de luchtvochtigheid in huis verhogen.
• Reinig je oogleden regelmatig: Dit kan helpen om verstopte kliertjes te voorkomen die de traanfilm produceren.
• Drink voldoende water: Net als bij droge mond is hydratatie belangrijk.
• Overweeg omega-3 supplementen: Sommige studies suggereren dat omega-3 vetzuren de traanproductie kunnen verbeteren.
• Vraag je arts naar oogdruppels op recept: Bij ernstige droge ogen kunnen oogdruppels met ontstekingsremmende stoffen of medicijnen die de traanproductie stimuleren nodig zijn.

Wanneer naar de dokter?

In de meeste gevallen kunnen droge mond en droge ogen goed behandeld worden met zelfzorgmaatregelen. Echter, het is belangrijk om een arts te raadplegen als:

• De symptomen aanhouden of verergeren ondanks zelfzorgmaatregelen.
• Je pijn hebt in je mond of ogen.
• Je moeite hebt met slikken, spreken of zien.
• Je vermoedt dat je medicatie de oorzaak is.
• Je andere symptomen hebt, zoals gewrichtspijn, vermoeidheid of huiduitslag.

De arts kan onderzoeken of er een onderliggende medische aandoening is die de droge mond en droge ogen veroorzaakt. Hij of zij kan ook een passende behandeling voorschrijven om de symptomen te verlichten en complicaties te voorkomen.

Tot slot

Droge mond en droge ogen zijn vervelende klachten die je dagelijks leven kunnen beïnvloeden. Door de oorzaken te begrijpen, de symptomen te herkennen en de juiste maatregelen te nemen, kun je de klachten vaak goed onder controle houden. Aarzel niet om professionele hulp te zoeken als je je zorgen maakt of als de symptomen aanhouden.