Wat Is Adhd En Add

Herken je dat? Je zit aan je bureau, klaar om een belangrijke taak aan te pakken, maar je gedachten dwalen steeds af. Je voelt je onrustig, je bent snel afgeleid en de chaos op je bureau lijkt je nog meer te overweldigen. Of misschien ken je een kind dat moeite heeft met stilzitten, zich moeilijk kan concentreren op school en impulsief reageert in verschillende situaties. Dit zou kunnen wijzen op ADHD of ADD. Laten we eens dieper ingaan op wat deze aandoeningen precies inhouden.

Wat is ADHD?

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Het is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door problemen met aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit. Het is belangrijk te benadrukken dat ADHD geen "verzonnen" probleem is, maar een reële aandoening die het dagelijks functioneren van mensen significant kan beïnvloeden.

Volgens onderzoek van het Trimbos-instituut komt ADHD voor bij ongeveer 3-5% van de kinderen wereldwijd. Het is dus een relatief veelvoorkomende aandoening, alhoewel de diagnose soms lastig te stellen is. ADHD komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes, maar de symptomen kunnen zich bij meisjes anders uiten, waardoor het soms over het hoofd wordt gezien.

De kenmerken van ADHD

De symptomen van ADHD kunnen sterk variëren van persoon tot persoon. Toch zijn er een aantal kernsymptomen die vaak voorkomen:

Aandachtsproblemen: Moeite met concentreren, snel afgeleid zijn, slordigheidsfouten maken, taken moeilijk afmaken, moeite met organiseren.
Hyperactiviteit: Overmatig bewegen, moeite met stilzitten, constant friemelen, veel praten.
Impulsiviteit: Moeite met wachten op je beurt, ondoordachte beslissingen nemen, eruit flappen met antwoorden, anderen onderbreken.

Het is cruciaal om te onthouden dat iedereen zich wel eens herkent in één van deze symptomen. Echter, bij mensen met ADHD zijn deze symptomen chronisch, ernstig en komen ze voor in verschillende omgevingen (bijvoorbeeld thuis, op school en tijdens sociale activiteiten). Ze belemmeren het dagelijks functioneren aanzienlijk.

Wat is ADD?

ADD staat voor Attention Deficit Disorder, oftewel aandachtstekortstoornis. Het wordt vaak gezien als een subtype van ADHD, waarbij hyperactiviteit geen prominent kenmerk is. Personen met ADD hebben voornamelijk last van aandachtsproblemen en impulsiviteit, maar zijn doorgaans niet hyperactief.

Verschillen tussen ADHD en ADD

Het belangrijkste verschil tussen ADHD en ADD is dus de afwezigheid van hyperactiviteit bij ADD. Dit betekent dat mensen met ADD vaak minder opvallen dan mensen met ADHD. Ze zitten misschien wel stil in de klas, maar hun gedachten dwalen af en ze hebben moeite met het volgen van de les. Dit kan leiden tot problemen met schoolprestaties, laag zelfvertrouwen en sociale isolatie.

Omdat hyperactiviteit ontbreekt, wordt ADD soms over het hoofd gezien, vooral bij meisjes. De symptomen worden vaak afgedaan als dromerigheid, verlegenheid of gebrek aan motivatie. Dit kan leiden tot een late diagnose, waardoor mensen met ADD lang worstelen met hun problemen zonder de juiste hulp te krijgen.

De kenmerken van ADD

De belangrijkste kenmerken van ADD zijn:

Aandachtsproblemen: Net als bij ADHD, moeite met concentreren, snel afgeleid zijn, slordigheidsfouten maken, moeite met taken afmaken, moeite met organiseren.
Impulsiviteit: Ook hier, moeite met wachten op je beurt, ondoordachte beslissingen nemen, eruit flappen met antwoorden, anderen onderbreken. Echter, de impulsiviteit kan zich bij ADD minder direct uiten dan bij ADHD.
Dromerigheid: Vaak afwezig lijken, in gedachten verzonken zijn.
Moeite met opstarten: Moeite met het beginnen van taken, uitstellen van taken.
Vergeetachtigheid: Vaak dingen vergeten, zoals afspraken of spullen.

Oorzaken van ADHD en ADD

De precieze oorzaak van ADHD en ADD is nog niet volledig bekend, maar het wordt aangenomen dat het een complexe interactie is van genetische en omgevingsfactoren. Onderzoek heeft aangetoond dat ADHD en ADD vaak voorkomen in families, wat wijst op een sterke erfelijke component.

Daarnaast spelen ook omgevingsfactoren mogelijk een rol, zoals:

Complicaties tijdens de zwangerschap of bevalling: Bijvoorbeeld vroeggeboorte, laag geboortegewicht of zuurstoftekort.
Blootstelling aan toxische stoffen: Tijdens de zwangerschap of in de vroege kindertijd.
psychosociale factoren: Ernstige stress of verwaarlozing in de vroege jeugd.

Het is belangrijk om te benadrukken dat ADHD en ADD geen gevolg zijn van slechte opvoeding. Hoewel een goede opvoeding en een ondersteunende omgeving wel een positieve invloed kunnen hebben op het omgaan met de symptomen, kunnen ze de aandoening zelf niet genezen.

Diagnose en behandeling

De diagnose van ADHD en ADD wordt gesteld door een specialist, zoals een kinderpsychiater, een (GZ-)psycholoog of een neuroloog. De diagnose wordt gesteld op basis van een uitgebreid onderzoek, waarbij gekeken wordt naar de symptomen, de ontwikkelingsgeschiedenis en het functioneren in verschillende omgevingen. Er worden vaak vragenlijsten ingevuld door ouders, leerkrachten en de persoon zelf (indien mogelijk).

Er is geen "one-size-fits-all" behandeling voor ADHD en ADD. De behandeling is vaak multidisciplinair en kan bestaan uit:

Psycho-educatie: Voorlichting over ADHD/ADD aan de persoon zelf, de ouders en de omgeving.
Gedragstherapie: Helpt bij het aanleren van vaardigheden om beter om te gaan met de symptomen, zoals planning, organisatie en impulsbeheersing.
Medicatie: Kan helpen om de aandacht te verbeteren, de hyperactiviteit te verminderen en de impulsiviteit te beheersen. De meest gebruikte medicatie is methylfenidaat (Ritalin).
Ouderbegeleiding: Helpt ouders bij het opvoeden van een kind met ADHD/ADD.
Schoolaanpassingen: Bijvoorbeeld extra tijd voor toetsen, een rustige werkplek of aangepast lesmateriaal.

Het is belangrijk om te benadrukken dat medicatie niet de enige oplossing is. Gedragstherapie en psycho-educatie zijn minstens zo belangrijk. Medicatie kan wel een hulpmiddel zijn om de symptomen te verminderen, waardoor andere behandelingen effectiever kunnen zijn.

Leven met ADHD of ADD

Leven met ADHD of ADD kan uitdagend zijn, maar het is zeker mogelijk om een succesvol en gelukkig leven te leiden. Het is belangrijk om je sterke punten te benutten en te leren omgaan met je zwakke punten. Een aantal tips:

Creëer structuur en routine: Een vaste dagindeling kan helpen om chaos te verminderen en taken makkelijker te organiseren.
Gebruik hulpmiddelen: Zoals agenda's, to-do lijstjes, reminders en apps.
Deel taken op in kleinere stappen: Grote taken kunnen overweldigend zijn. Door ze op te delen in kleinere, behapbare stappen, wordt het makkelijker om ze af te maken.
Zoek steun: Praat met anderen die ADHD of ADD hebben, sluit je aan bij een supportgroep of zoek professionele hulp.
Wees lief voor jezelf: Accepteer dat je niet perfect bent en dat je fouten mag maken. Focus op je sterke punten en vier je successen.

Tot slot, onthoud dat ADHD en ADD geen belemmering hoeven te zijn voor succes. Veel succesvolle mensen hebben ADHD of ADD en hebben geleerd om hun aandoening in hun voordeel te gebruiken. Met de juiste diagnose, behandeling en steun is het mogelijk om een volwaardig en bevredigend leven te leiden.